Ta opowieść jest wymyślona. Ale chłopiec podobny do jej bohatera istnieje naprawdę. W lutym 2015 roku razem z innymi uciekinierami z Erytrei Tandżin dotarł na włoską wyspę Lampedusę. Miał wtedy jedenaście lat. Gdy dziennikarze zapytali Tandżina o rodzinę, chłopiec odparł No mama. No papa. Te słowa sprawiły, że nie mogłem przestać o Tandżinie myśleć. I stworzyłem tę historię. Trochę dla niego, a trochę dla wszystkich dzieci w podobnej sytuacji zmuszonych do opuszczenia swoich krajów, narażonych na trudy tułaczki, samotnie przemierzających świat w poszukiwaniu bezpiecznego domu.

Ojciec Ahmeda zaginął, gdy płynęli nocą łodzią przemytników, starając się dotrzeć do wybrzeży Grecji. Wcześniej, w czasie bombardowania, stracił mamę, siostry i resztę rodziny. Gdy jakimś cudem w końcu dociera do Belgii, okazuje się, że czeka go życie w przepełnionym ośrodku lub deportacja. Postanawia ukryć się, a potem uciec o Anglii.

Trzynastoletni Max Howard gdy pewnego dnia schodzi do piwnicy i odkrywa ukrywającego się młodego syryjskiego uchodźcę… Postanawia mu pomóc, zainspirowany historią o belgijskim bohaterze ruchu oporu z czasów II wojny światowej. Niestety wraz z rodzącą się przyjaźnią rośnie zagrożenie – w Paryżu i Brukseli doszło do ataków terrorystycznych, policja i wojsko urządzają blokady, a nastroje antyimigracyjne rosną. Chłopcy wymyślają szalony plan, by uratować Ahmeda, ale utrzymanie tajemnicy okazuje się bardzo trudne…

Chłopiec znikąd z wrażliwością i umiarem, podejmuje temat odwagi i zaufania w świecie, w którym zaczynają dominować stereotypy i strach przed nieznanym. Nawiązuje do historii Europy i może być przyczynkiem do podjęcia w domu czy w szkole dyskursu dotyczącego kryzysu imigracyjnego i narastającej islamofobii.

Nya codziennie chodzi do jeziorka, by przynieść wodę dla rodziny. Salva musi opuścić pogrążoną w chaosie wojny wioskę. Jest „zagubionym chłopcem”, uchodźcą, który musi przemierzyć pieszo kontynent afrykański w poszukiwaniu rodziny i bezpiecznego miejsca. Dwoje młodych ludzi i dwie historie. Jeden kraj – Sudan. Niezwykła książka dla młodzieży idzie śladem dwóch opowieści: tej z 2008 roku i wcześniejszej z roku 1985. Łączy je jedno, pełne nadziei przesłanie – że nawet w trudnych warunkach można dzięki nadziei odnaleźć własną przyszłość.

Celem raportu jest analiza dotychczasowych działań administracji premiera Kishidy Fumio dotyczących wsparcia dla uciekinierów wojennych z Ukrainy oraz zestawienie tych aktywności z sytuacją Ukraińców na terenie Polski, czyli kraju, który przyjął największą ich grupę. Raport obejmuje aktywność badanych podmiotów od rozpoczęcia konfliktu w Ukrainie do końca lutego 2023 roku. Dzięki identyfikacji najważniejszych potrzeb uciekinierów, organizacji pomocowych i podmiotów przyjmujących, w raporcie zostaną zawarte rekomendacje dla japońskich instytucji politycznych i humanitarnych. Jego zamierzeniem jest przedstawienie rekomendacji, dzięki którym możliwe będzie bardziej precyzyjne kierowanie pomocy humanitarnej do miejsc i organizacji w regionie EŚW, które najbardziej jej potrzebują. Raport został sporządzony na podstawie analizy informacji płynących ze strony podmiotów zaangażowanych w pomoc osobom uciekającym z Ukrainy na terenie Polski i Japonii, deklaracji pomocowych płynących ze strony organów rządowych, kręgów biznesowych i organizacji pozarządowych. Znaczną uwagę poświęcono również aktywności japońskich placówek dyplomatycznych działających na terenie państw przyjmujących największą liczbę migrantów przymusowych. Ze Wstępu

Kto ratuje jedno życie - ratuje cały świat. „Tu była cisza, spokój, ptaszki śpiewały, aż któregoś dnia zamiast ptaszków usłyszeliśmy dźwięki helikopterów. Potem zaczęło się znajdować buty i ubrania. Potem ludzi”. Nikt z bohaterek i bohaterów tej książki nie zdawał sobie sprawy, co ich czeka, kiedy pierwszy raz zdecydowali się pomóc uchodźcom na granicy polsko-białoruskiej. Nie wiedzieli, że będą musieli ukrywać się nie tylko przed służbami państwa, lecz także przed swoimi sąsiadami. Że pomaganie nada ich życiu największy sens, ale też odbierze spokój, życie rodzinne, czasami pracę, wypali w nich nieusuwalne emocjonalne piętno.

Zanim wybuchła wojna, tata Tody był cukiernikiem. Wstawał przed świtem i piekł trzy rodzaje ciast oraz dwadzieścia rodzajów ciastek. Ale potem trafił na front. Musi tam udawać krzak, żeby nie dostrzegł go wróg. A teraz, gdy wojna dotarła do ich rodzinnego miasta, Toda też nie jest bezpieczna. Zostaje wysłana do mamy mieszkającej za granicą. Jej podróż jest pełna niebezpieczeństw, przygód i komplikacji. Jednak dziewczynka się nie poddaje – musi znaleźć mamę!

"Kontener" opowiada o dramatycznej codzienności uchodźców z Syrii. To niezwykły projekt reporterski Wojciecha Tochmana, autora m.in. bestsellerowych książek "Elli, elli" i "Dziś narysujemy śmierć" oraz Katarzyny Boni, jego uczennicy z Polskiej Szkoły Reportażu. We dwójkę wyruszyli do Jordanii, by stworzyć przenikliwy, bezkompromisowy obraz największej operacji humanitarnej współczesnego świata oraz portrety ofiar wojny domowej w Syrii. Boni i Tochman przypominają czytelnikom, że choć doniesienia medialne rzadko koncentrują się na tym problemie, ciągle trwa koszmar zwyczajnych ludzi i niewinnych ofiar. Świat natomiast nazbyt chętnie o tym dramacie zapomina i nie chce go zauważać.

Roześmiana, skora do zabawy i śpiewania hitów Justina Biebera - właśnie taką Malalę poznajemy. Jedyne, co wyróżnia dziewczynę spośród przyjaciółek, to to, że nie zasłania twarzy chustą. Ale czy to wystarczający powód, by strzelić nastolatce w twarz? Szybko okazuje się, że Malala to nie zwykła nastolatka, a blogerka, która - opisując sytuację dziewcząt w pakistańskim szkolnictwie - naraziła się talibom.

Roześmiana, skora do zabawy i śpiewania hitów Justina Biebera - właśnie taką Malalę poznajemy. Jedyne, co wyróżnia dziewczynę spośród przyjaciółek, to to, że nie zasłania twarzy chustą. Ale czy to wystarczający powód, by strzelić nastolatce w twarz? Szybko okazuje się, że Malala to nie zwykła nastolatka, a blogerka, która - opisując sytuację dziewcząt w pakistańskim szkolnictwie - naraziła się talibom.

Roześmiana, skora do zabawy i śpiewania hitów Justina Biebera - właśnie taką Malalę poznajemy. Jedyne, co wyróżnia dziewczynę spośród przyjaciółek, to to, że nie zasłania twarzy chustą. Ale czy to wystarczający powód, by strzelić nastolatce w twarz? Szybko okazuje się, że Malala to nie zwykła nastolatka, a blogerka, która - opisując sytuację dziewcząt w pakistańskim szkolnictwie - naraziła się talibom.

Roześmiana, skora do zabawy i śpiewania hitów Justina Biebera - właśnie taką Malalę poznajemy. Jedyne, co wyróżnia dziewczynę spośród przyjaciółek, to to, że nie zasłania twarzy chustą. Ale czy to wystarczający powód, by strzelić nastolatce w twarz? Szybko okazuje się, że Malala to nie zwykła nastolatka, a blogerka, która - opisując sytuację dziewcząt w pakistańskim szkolnictwie - naraziła się talibom.

Dadaab oznacza „miejsce twardego kamienia”. Jednak dla mieszkańców Rogu Afryki to przede wszystkim nazwa jednego z największych obozów dla uchodźców na świecie. Założony w 1992 roku miał chronić osoby uciekające przed wojną domową w Somalii od głodu, nędzy, a później również od terrorystów z Asz-Szabab. Dziennikarz i współpracownik Human Rights Watch Ben Rawlence zebrał historie osób mieszkających w otoczonej drutem kolczastym metropolii, kuszącej darmową opieką organizacji pomocowych. W jego książce głos mają rodzice, którzy zostawili za sobą całą przeszłość, ich dzieci nieznające rzeczywistości innej niż obóz, i ich wnuki, często umierające z powodu niedożywienia i szerzących się w Dadaab chorób. Miejsce, które wydawało się rajem, dość szybko okazało się gettem, z którego ucieczka graniczy niemal z cudem. Jedna z dziesięciu najważniejszych książek 2016 roku według „Los Angeles Times” oraz książka roku 2016 według „The Economist”.

Książka obrazkowa bez słów. O migrantach, ich dramatycznej podróży oraz determinacji, nadziei i stracie. Jest ich wielu. Żyrafa, niedźwiedź, lis, słoń, tukan, flaming, kaczka, lew, zając, kogut, osioł, nosorożec… Każdy inny. Każdy z tobołkiem lub walizką. Zostawiają za sobą martwy, bezlistny las i ruszają w drogę. Przed nimi długa, trudna podróż, w której towarzyszyć im będą nadzieja i strach, determinacja i zmęczenie, ból i troska o słabszych. Będą przekraczać granice, dokonywać poświęceń, tracić bliskich. Nie wszyscy dotrą do celu. W jaki sposób zakończy się ich wędrówka?

Do jakich krajów migruje najwięcej ludzi? Czy kobiety migrują rzadziej niż mężczyźni? Czy walka z przemytnikami wpływa na zmniejszenie migracji? Czy imigranci są zagrożeniem dla europejskiej gospodarki? Czy wydalanie cudzoziemców to w demokracji normalna praktyka? Czy emigracja oznacza dla Polaków awans społeczny? To tylko kilka z pytań, na które odpowiadają autorzy tej przystępnie napisanej książki. Książka rozwiewa wiele wątpliwości związanych z migracjami i pozwala lepiej zrozumieć to zjawisko zarówno w skali europejskiej, jak i globalnej.

Małą Amelkę śpiewającą w schronie poznaliście na pewno z filmików krążących w sieci. Dziewczynka stała się symbolem wszystkich dzieci w Ukrainie, którym wojna zabiera dzieciństwo. Amelka, tak jak tysiące ukraińskich dzieci, musiała uciekać przed bombami, wybuchami, czołgami wjeżdżającymi do miast i miasteczek. Swój nowy dom znalazła w Polsce, tu chodzi do szkoły, rozwija swoje talenty, śpiewa i maluje. Może w waszej klasie też zjawili się nowi uczniowie? Pewnie na początku nie można się było z nimi dogadać? A nauczyciele nie bardzo wiedzieli, jak prowadzić lekcje? To skomplikowana i niełatwa sytuacja dla nas wszystkich, dorosłych i dzieci. Najważniejsze, żeby nowe koleżanki i nowi koledzy poczuli się tu bezpiecznie. Tak jak Amelka, dziewczynka, której moc powoduje, że ludziom miękną serca.

Kiedy nadchodzą wakacje, uczennice i uczniowie zazwyczaj odpoczywają. Ale tym razem wakacyjne Wiry nie są zwyczajne, lecz wymuszone, spowodowane wybuchem wojny. Razem z rodzicami i młodszym bratem dziewczynka przenosi się do piwnicy wieżowca, gdzie kryją się przed ostrzałami. Zwykły świat ulega zniszczeniu i wydaje się, że można go odbudować tylko w wyobraźni lub grze komputerowej. Można też poszukać w sobie takiego świata, którego rakiety nie dosięgną. Ale można również wspierać tych, które i którzy są wokół, by razem przetrwać najtrudniejsze chwile.

Za murami eleganckich hoteli all inclusive do brzegów Lampedusy dobijają łodzie pełne wyczerpanych ludzi. Stefano Liberti poświęcił wiele lat na rozmowy z tymi, których największym, rozpaczliwym pragnieniem jest ucieczka do europejskiego raju. Zrywając ze stereotypowym postrzeganiem uciekinierów, nie ulega wszakże mitowi łatwej i skutecznej integracji. Doskonale zna realia tranzytu między Sahelem a Maghrebem: nie tylko owych „podróżników rozpaczy”, ale także pośredników oraz pracowników instytucji, których zadaniem jest zatrzymanie napływowej fali. Z jednakową uwagą słucha emigracyjnych recydywistów, którzy raz po raz odsyłani na kontynent, z którego przybyli, wciąż nie mogą przestać marzyć o lepszym życiu, rzutkich biznesmenów, dla których uciekinierzy stworzyli niszę legalnego bądź nielegalnego zarobku, wreszcie tych przegranych, utykających gdzieś po drodze - nie stać ich na dalszą podróż, ale ze wstydu, z lęku przed przyznaniem się do porażki nie chcą też wrócić do domu. Pokazuje nam kontynent wykorzystany i porzucony przez sytych, zazdrośnie strzegących własnego dobrobytu Europejczyków. Stefano Liberti za książkę Na południe od Lampedusy otrzymał Nagrodę im. Indro Montanellego, Nagrodę im. Guido Carlettiego w kategorii „Dziennikarstwo społeczne” oraz Nagrodę im. Marco Luchetty.

Przepiękna, wzruszająca, nostalgiczna opowieść o myszy, która rozmawiała z drzewem. Nieśmiały, nieco strachliwy Myszak wraz z mamą, babcią i rodzeństwem został zmuszony do opuszczenia swojego dotychczasowego domu. Wyrusza w drogę w nieznane, obawia się, jaki będzie nowym dom, czy znajdzie przyjaciół i zostanie zaakceptowany. W nowym miejscu dzieje się rzecz nadzwyczajna, okazuje się, że Myszak słyszy i potrafi rozmawiać z Mądrym Drzewem – drzewo jest bardzo stare, wiele przeżyło i wiele widziało, dlatego okoliczni mieszkańcy obdarzają je zaufaniem i ogromnym szacunkiem. Niezwykła jest również relacja Myszaka z jego babcią, to stara mysz jest najlepszą przyjaciółką swojego wnuka i jego opoką, to ona sprawia, że malec z nadzieją patrzy w przyszłość i czuje mniejszy strach przed niebezpieczeństwem.

Tom, który oddajemy w Państwa ręce, zawiera osiemnaście artykułów autorstwa naukowców z Polski, Rosji i Ukrainy. Inspiracją do ich przygotowania była V Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Oblicza Wojny”, która odbyła się w Formie online w dniach 26–27 listopada 2020 r., zorganizowana przez historyków z Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego. Jej temat przewodni brzmiał: Miasto i wojna. Zaproponowana problematyka spotkała się z dużym zainteresowaniem badaczy reprezentujących różne dyscypliny naukowe. W zamieszczonych w tym tomie artykułach wpływ wojen I wojska na funkcjonowanie miast i ich mieszkańców przedstawiony został wieloaspektowo. Autorzy ukazują teren zurbanizowany jako miejsce walk, prezentują sposoby zdobywania miast, omawiają umiejscowione w miastach obozy, w których przetrzymywano jeńców i internowanych. W tomie znalazły się artykuły opisujące wpływ na miasta stacjonujących w nich garnizonów, które z jednej strony przyczyniały się do rozwoju tych miejscowości, z drugiej natomiast – bywały dla mieszczan uciążliwe. Nie zabrakło też tekstów, w których przedstawione zostało życie mieszkańców miast w okresie wojen – głód, choroby, przesiedlenia były ich codziennością. Poruszono również problematykę powojennej odbudowy Warszawy, na którą wpływ miała również komunistyczna ideologia. Artykuły te, choć różnorodne pod względem podejmowanej tematyki, łączy solidny warsztat autorów oraz oryginalność prezentowanych treści. W większości przypadków wykorzystano bowiem nieprzebadane dotąd źródła. Jeśli natomiast badacze sięgali po te już znane, potrafili wydobyć z nich treści dotychczas niedostatecznie zgłębione czy wręcz pominięte. Wszystko to czyni z tego tomu pozycję godną polecenia zarówno profesjonalistom, jak i miłośnikom historii. Tadeusz Grabarczyk Magdalena Pogońska-Pol