Czy Polacy kochają beton i nienawidzą drzew? Można tak pomyśleć, przyglądając się przemianom polskich miast i miasteczek. Kolejne wyspy miejskiej zieleni padają pod piłami drwali, a zamiast śpiewu ptaków słychać ryk kosiarek i pił. Jak długo jeszcze urzędnicy będą powtarzać, że stuletnie drzewa to samosiejki, więc można je po prostu wyciąć? Czy naprawdę zalewanie rynku betonem zasługuje na miano „rewitalizacji”? Czy deweloperzy w końcu zrozumieją, że ludzie potrzebują nie tylko metrów kwadratowych, ale też mieć gdzie wyjść na spacer? W obliczu zmieniającego się klimatu zieleni w miastach potrzebujemy jak nigdy dotąd. Jan Mencwel z talentem reportażysty i zaangażowaniem aktywisty docieka, dlaczego kolejne drzewa znikają pod betonowymi placami oraz co – nie tylko można, ale trzeba – z tym zrobić. "Betonoza" to historia choroby trawiącej polskie miasta, ale też recepta na ich uzdrowienie.

Tereny zamieszkane przez człowieka od zawsze były areną konfliktów. Bardziej uprzemysłowione regiony przyciągają nowych mieszkańców, którzy szukają tu swojego miejsca i możliwości pracy. Nadmierne migracje powodują przeludnienie i brak terenów dla nowego budownictwa, co rodzi napięcia społeczne. Konflikty o wodę, o stały dostęp do energii elektrycznej, zasoby naturalne i dostęp do edukacji to codzienne problemy we wszystkich częściach świata. Niniejsza publikacja jest kontynuacją tematów poruszanych we wcześniejszych monografiach, które powstały w wyniku wspólnych badań geografów z Polski i Ameryki Łacińskiej, realizowanych w ramach wielu projektów poświęconych kwestiom miast. Ten tom jest pierwszym z dwóch wydanych w 2021 roku i zawiera teksty prezentujące nowe studia przypadków i nowe idee na temat zrównoważonego rozwoju, ryzyka i lokalnego rozwoju w Polsce, Kolumbii i innych krajach Ameryki Południowej. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). ********* The areas inhabited by man have always been an arena of conflict. The more developed regions attract new residents, who seek their place and work there. Excessive migration causes congestion, lack of space for new buildings and hence conflicts. The city is a specific area of conflict - over land, over access to infrastructure, over housing, over jobs. Excessive urban development, which exceeds the limits of efficient area management, contributes to the deterioration of living conditions – transport chaos, social segregation, inefficient public services, air pollution. Conflicts over water, over sustainable electricity, over resources, over access to education are also everyday topics in all parts of the world. We present our readers with a monograph devoted to some of the above-mentioned problems, which are common for Poland and for Latin American countries. This publication is a continuation of the topics discussed in earlier monographs, which were the result of joint research of Polish and Latin American geographers within many projects dedicated to urban issues. Academics of the Faculty of Geography and Regional Studies of Warsaw University have been lecturers at doctoral studies in urban and regional sustainable development and post-doctoral studies in Earth and Environmental Science at the University of Manizales in Colombia (Doctorado en Desarrollo Sostenible y Posdoctorado en Ciencias de la Tierra y el Medio Ambiente). Doctoral students and lecturers from the University of Manizales have visited Poland many times in joint symposia and workshops). In 2017 a Polish-Colombian monograph in Spanish was published in Colombia and in 2018 two scientific monographs, both in Spanish and English, were brought out by the University of Warsaw Press. This volume is the first of the two published in 2021 and contains only English texts on sustainable development, risk and local development in Poland, Colombia and some other South American countries. The publication is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Poland license (CC BY 3.0 PL) (full license available at: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). ********* Prof. dr hab. Mirosława Czerny (ORCID 0000-0002-8216-9912) – geograf, profesor zwyczajny w Instytucie Studiów Regionalnych i Globalnych, kierownik Katedry Geografii Miast i Planowania Przestrzennego na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Zakładu Geografii Rozwoju i Planowania Przestrzennego. Jej obszar zainteresowań to kraje rozwijające się, a szczególnie Ameryka Łacińska. W krajach tego regionu przebywała wielokrotnie jako stypendystka, a następnie w sumie ponad sześć lat była wykładowcą na uniwersytetach w Meksyku, Peru, Kolumbii, Argentyny, Brazylii, Wenezueli, Kostaryce i na Kubie. W ramach realizowanych projektów badawczych współpracowała z ośrodkami badawczymi w Chile, Ekwadorze, Paragwaju i w krajach Ameryki Środkowej. Badania nad kra (...)

Badania związane z planowaniem przestrzennym wskazują na ważną rolę infrastruktury w kreowaniu struktury funkcjonalno-przestrzennej miast i obszarów wiejskich. Jest to istotne, ponieważ podejmowanie decyzji na różnych szczeblach administracji publicznej powinno opierać się na dowodach wykorzystujących dostępny zasób danych. Celem monografii jest usystematyzowanie wiedzy w dwóch obszarach: infrastrukturalnym i planowania przestrzennego, które powiązane są ze sobą zarówno na gruncie teoretycz­nym, jak i praktycznym. Przedstawione w publikacji podejście może być wykorzystane do podnoszenia efektywności procesów związanych z planowaniem przestrzennym i rozwojem infrastruktury. W obu przypadkach zapewnia to wsparcie procesu rozwoju jednostki terytorialnej. Prezentowane zagadnienia są próbą wypełnienia luki w literaturze przedmiotu w zakresie złożoności procesów wpływających na rozwój infrastruktury. Stanowią one uzupełnienie dotychczasowych badań o elementy wynikające z rozwoju technologicznego czy globalnych wyzwań, które bezpośrednio oddziałują na rozwój struktury funkcjonalno-przestrzennej jednostek terytorialnych i powiązanej z nią infrastruktury. Uniwersalizm publikacji pozwala na wskazanie szerokiego grona jej odbiorców. Adresatami monografii są środowiska naukowe, w tym: ekonomiści, planiści, urbaniści, geografowie, którzy zajmują się w swojej pracy badawczej zagadnieniami planowania przestrzennego oraz szeroko rozumianej infrastruktury. Ponadto praktycy, a w szczególności pracownicy administracji publicznej, mogą wykorzystywać zaproponowane podejście teoretyczne i metody badawcze w procesach podejmowania decyzji opartych na dowodach.

Projekt pilotażowego wdrożenia urban labów w polskich miastach został zrealizowany w latach 2019-2021 i w dużej mierze przypadł na niezwykle trudny czas pandemii COVID-19. Przygotowana w Instytucie Rozwoju Miast i Regionów we współpracy z Departamentem Programów Pomocowych Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej nowatorska koncepcja instytucji miejskiej, która jest nastawiona na rozwiązywanie konkretnych problemów oraz odpowiada na wyzwania związane z rozwojem miast i zarządzaniem nimi, m.in. poprzez udostępnienie zasobów miejskich, ale przede wszystkim dzięki zaangażowaniu mieszkańców, okazała się pomysłem trafionym, który warto upowszechniać. Niniejszą publikację adresujemy przede wszystkim do pracowników administracji samorządowej odpowiedzialnych za innowacyjne projekty miejskie, w tym także burmistrzów i prezydentów, którzy szukają skutecznego i przetestowanego mechanizmu do współzarządzania miastami. Chcemy także, aby ta książka trafiła do wszystkich osób mających zamiar zaangażować się w ten proces - przedstawicieli organizacji pozarządowych, środowiska naukowego czy przedsiębiorców, ale także, a może przede wszystkim - mieszkańców. Jej celem jest przekazanie praktycznej i konkretnej wiedzy w zakresie funkcjonowania urban labów w polskich miastach, wraz z dostosowywaniem się do sytuacji niecodziennych i odpowiadaniem na pojawiające się wyzwania. W publikacji zaprezentowano doświadczenia zespołów z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, Urban Labu Gdynia oraz Urban Labu Rzeszów, a także dobre praktyki powstałe w wyniku wdrażania laboratoriów miejskich.

Miasto dla kobiet to miasto dla wszystkich. Dla niemowlaków w wózkach, których nie trzeba pchać po wertepach, bo chodniki są proste, a krawężniki niskie. Dla młodych dziewczyn, które chcą spędzić ze sobą czas i przeżyć przygodę, a nie horror w scenografii ledwo oświetlonego przejścia podziemnego. Dla osób starszych, które potrzebują dostać się do lekarza bez kilku przesiadek po drodze. Dla rodzin, które szukają mieszkania, by po prostu dobrze żyć, a nie inwestować. To prawda, że miasta projektowali i budowali mężczyźni. To prawda, że bezwiednie stworzyli infrastrukturę, która odpowiada na ich potrzeby. Dowodem mogą być techniczne normy, w których zakodowana jest domyślna płeć męska. Pozornie neutralne przepisy dotyczące na przykład ochrony przed działaniem wiatru uwzględniają statystyczną osobę… o posturze przeciętnego dorosłego mężczyzny. Leslie Kern opisuje nie tylko paradoksy architektoniczne i to, jak kobiety doświadczają miasta, ale uważnie tropi też zmiany, które potrafią otworzyć miasto dla wszystkich jego mieszkańców.

Książka, która zachęca do optymistycznego myślenia o mieście. Zbiór 11 tekstów o polskiej przestrzeni miejskiej, zainspirowanych poglądami autora „Miasta szczęśliwego”, Charlesa Montgomery’ego. Różne punkty widzenia i różnorodna tematyka. Hubert Barański pisze o łódzkich woonerfach, czyli specjalnych strefach ulicznych uspokojonego ruchu, w których może kwitnąć życie towarzysko-społeczne. Hanna Gill-Piątek z Jackiem Grunt-Mejerem opisują jak może wyglądać rewitalizacja, której celem nie jest jedynie podniesienie wartości gruntów i nieruchomości, tylko poprawa jakości życia. Marta Żakowska z kolei zajmuje się miejską zielenią i jej relacjami z dobrostanem fizycznym oraz psychicznym mieszkańców.

Wysoka jakość życia i gęsta zabudowa w Polsce brzmi jak para przeciwieństw. Większość nowych inwestycji, które wyrastają w ostatnich latach, to nieprzyjazne do życia blokowiska pozbawione sąsiedzkiej bliskości, dostępu do zieleni, pełnowymiarowych przestrzeni rekreacyjnych i niezbędnych usług. Jednocześnie wiemy, że przestrzeń w mieście jest niezwykle cenna, a rozlewanie się miast jest negatywnym zjawiskiem. Wydaje się zatem, że jesteśmy rozdarci pomiędzy potrzebą dobrego życia, a pochłanianiem kolejnych obszarów pod zabudowę. Może być jednak inaczej. David Sim – szkocki architekt, daje nam gotową instrukcję jak budować przyjazne miasta o dużej gęstości. Autor prowadzi nas przez europejskie miasta, które mogą być dla nas wzorem do naśladowania. To nie abstrakcyjne, akademickie dywagacje, ale działające rozwiązania, które autor przekazuje nam w postaci prostych dziewięciu zasad. Ta książka sprawia, że z nadzieją patrzymy na przyszłość naszych miast.

Zakopane – niegdyś tygiel artystyczny, dziś „Las Vegas Podhala”. I choć mieszkańcy nie ustają w walce o kształt swojego miasta, wciąż przegrywają z właścicielami firm i inwestorami, którym zależy głównie na pomnażaniu majątku dzięki masowej turystyce. Aleksander Gurgul przygląda się więc podhalańskiej patodeweloperce, przytacza litanię haseł reklamowych z zakopianki, zwanej przez internautów billboardzianką, rozlicza kierowców lokalnych busów i opisuje największe zaniedbania wynikające z ignorancji zarówno władz, jak i turystów. Nie boi się też trudnych tematów – pisze o przemocy domowej i wykorzystywaniu zwierząt. Jego książka to opowieść o polskim kapitalizmie i jego pułapkach oraz reportaż o jednym z najliczniej odwiedzanych regionów w Polsce, w którym wszystko jest na sprzedaż. Wystarczy dodać parzenicę.

Artykuły zamieszczone w niniejszym, piętnastym zeszycie „Gospodarki Przestrzennej”, przygotowanym w Katedrze Gospodarki Przestrzennej Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, poświęcone są wybranym problemom planowania i zagospodarowania przestrzennego. Wszystkie publikowane teksty odzwierciedlają aktualne problemy badawcze Autorów z rozmaitych dziedzin gospodarki przestrzennej. W zeszycie zaprezentowano wyniki badań naukowych dotyczących takich obszarów gospodarki przestrzennej, jak: kurczące się małe miasta, obszary metropolitalne, efektywność projektów innowacyjnych, turystyka uzdrowiskowa, wartość rekreacyjna zbiorników wodnych, wydajność pracy w samorządzie terytorialnym, klastry, potencjał rozwojowy obszarów problemowych, zarządzanie krajobrazem kulturowym na obszarach wiejskich, czynniki i przejawy suburbanizacji postindustrialnej, inwestycje na obszarach oddziały-wania dużych miast, funkcja turystyczna obiektów podziemnych, transport zrówno-ważony w miastach i inne. Treści zawarte w artykułach stanowią osobiste poglądy Autorów na przedstawione w nich problemy. Każdy artykuł podlegał recenzowaniu przez dwóch recenzentów z wiodących ośrodków naukowych w kraju.Wyrażamy przekonanie, że publikacja ta będzie stanowiła istotny wkład w rozwój gospodarki przestrzennej jako interdyscyplinarnej dziedziny wiedzy, będzie także inspiracją do dalszych badań i analiz porównawczych. Większość artykułów, oprócz wartości czysto naukowej, ma także walor aplikacyjny. Pozwala to z optymizmem spoglądać w przyszłość tej szybko rozwijającej się dziedziny naukowej, jaką jest gospodarka przestrzenna. W imieniu Komitetu Redakcyjnego Jacek Potocki, Jerzy Ładysz

Współczesny świat jest zdominowany przez miasta, które są motorem jego rozwoju. Ulegają one jednak ciągłym przemianom, a współcześnie – w okresie intensywnych, dynamicznych zmian geopolitycznych i społeczno-gospodarczych – borykają się z wieloma trudnościami. Problemy rozwoju miast są poważnym wyzwaniem, wymagają interdyscyplinarnego podejścia oraz umiejętności zintegrowanego zarządzania i sterowania. Celem monografii jest przedstawienie wybranych nurtów, metod, narzędzi oraz działań determinujących przekształcenia współczesnych miast, które traktuje się tutaj jako złożone systemy powiązań gospodarki, społeczeństwa, środowiska i przestrzeni. W publikacji wyróżniono przede wszystkim te kwestie, które służą polepszeniu funkcjonowania współczesnych miast, poprawie jakości życia ich mieszkańców oraz przyczyniają się do rozwiązania wielu złożonych problemów. Książka adresowana jest do teoretyków i praktyków zajmujących się zagadnieniami rozwoju i rewitalizacji miast, planowania przestrzennego i urbanistyki. Do jej lektury zaproszeni są również studenci oraz absolwenci w szczególności takich kierunków, jak: gospodarka przestrzenna, studia miejskie, ekomiasto, prawo, geografia urbanistyczna, ekonomia, urbanistyka, socjologia miast czy ochrona środowiska. Monografia dedykowana jest więc osobom, które interesują się miastami i procesami ich rozwoju.

Zrównoważony rozwój. Przekraczanie granic, łamanie stereotypów Zarówno w Polsce, jak i w krajach Ameryki Łacińskiej rozwój społeczno-gospodarczy pociąga za sobą duże koszty środowiskowe. Elity rządzące w imię wzrostu gospodarczego nie dbają dostatecznie o przestrzeganie zaleceń dotyczących takiego zarządzania zasobami, aby ograniczyć wszelkiego typu szkody w środowisku naturalnym, zanieczyszczenia i emisje. Świadomość tych zmian w społeczeństwach także nie jest wysoka. Niniejsza publikacja jest kontynuacją tematów poruszanych we wcześniejszych monografiach, które powstały w wyniku wspólnych badań geografów z Polski i Ameryki Łacińskiej, realizowanych w ramach wielu projektów poświęconych kwestiom miast. Ten tom jest drugim z dwóch wydanych w 2021 roku i zawiera teksty prezentujące nowe studia przypadków i nowe idee na temat zrównoważonego rozwoju, ryzyka i lokalnego rozwoju w Polsce, Kolumbii i innych krajach Ameryki Łacińskiej. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). ********* In Poland and in Latin American countries socio-economic development has large environmental costs. The ruling elites, in the name of economic growth, do not care enough to follow the recommendations for such resource management as to reduce all types of pollution and emissions harmful to humans and the environment. The societies themselves are also not fully aware of these changes. This publication is a continuation of the topics discussed in earlier monographs, which were the result of joint research of Polish and Latin American geographers within many projects dedicated to urban issues. It is the second of the two volumes published in 2021 and contains texts presenting new case studies and new ideas about sustainable development, risk and local development in Poland, Colombia and other Latin American countries. Thousands of pages have already been written on sustainable development. However, the subject is still relevant. Processes occurring in the environment, especially the climate change, only emphasize the need for further research and discussion on the subject. In this monograph we return to the issue of understanding and implementing the idea of sustainable development in Poland and Latin America. We also join the discussion on sustainable urban development and governance. Finally, by presenting a few examples, we address the issue of the conflicting nature of sustainable development policies in some countries and regions. The book also introduces the reader to the issue of education on sustainable development. As part of the cooperation of Polish and Latin American geographers academics of the Faculty of Geography and Regional Studies of Warsaw University have been lecturers at doctoral studies in urban and regional sustainable development and post-doctoral studies in Earth and Environmental Science at the University of Manizales in Colombia (Doctorado en Desarrollo Sostenible y Posdoctorado en Ciencias de la Tierra y el Medio Ambiente). Doctoral students and lecturers from the University of Manizales have visited Poland many times in joint symposia and workshops. In 2017 a Polish-Colombian monograph in Spanish was published in Colombia and in 2018 two scientific monographs, both in Spanish and English, were brought out by the University of Warsaw Press. This volume is the second of the two published in 2021 and contains only English texts on sustainable development, risk and local development in Poland, Colombia and some other Latin American countries. ********* Prof. dr hab. Mirosława Czerny (ORCID 0000-0002-8216-9912) – geograf, profesor zwyczajny w Instytucie Studiów Regionalnych i Globalnych, kierownik Katedry Geografii Miast i Planowania Przestrzennego na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Zakładu Geografii Rozwoju i Planowania Przestrzennego. Jej obszar zainteresowań to kraje rozwijające się, a szczególnie Ameryka Łacińska. W krajach tego regi (...)

W polskiej literaturze naukowej brakuje kompleksowych opracowań poświęconych teoretycznym zagadnieniom planowania przestrzennego – przeważają prace poświęcone aspektom formalnoprawnym bądź z zakresu urbanistyki. Prezentowana książka w pewnym stopniu wypełnia tę lukę, ujmując problematykę planowania przestrzennego w aspekcie współczesnego paradygmatu rozwoju sustensywnego. W monografii podjęto problematykę planowania w kilku ujęciach: teoretycznym – pokazując jego osadzenie w teoriach ekonomicznych opisujących takie zjawiska, jak: efekty zewnętrzne, dobra publiczne, renta gruntowa, teoria praw własności i teoria wyboru publicznego; konceptualnym – charakteryzując system planowania przestrzennego przez pryzmat jego celów, zasad, pożądanych cech i instrumentów; praktycznym – dokonując oceny skuteczności systemu planowania przestrzennego w Polsce w świetle paradygmatu rozwoju sustensywnego. Publikacja kończy się zestawieniem rekomendacji adresowanych do podmiotów planowania, wskazujących pożądane kierunki zmian systemowych. Ze względu na zainteresowania autora, w szczególny sposób został zaakcentowany wątek przydatności planowania przestrzennego w ochronie przyrodniczych i krajobrazowych walorów przestrzeni. Zagadnienie to stanowi współcześnie jeden z najistotniejszych problemów wiążących się z użytkowaniem przestrzeni przez człowieka.

Janette Sadik-Khan udało się zrealizować to, co wydawało się niemożliwe. Jako komisarz ds. transportu, podczas kadencji burmistrza Michaela Bloomberga, w latach 2007–2013 przeprowadziła w Nowym Jorku urbanistyczną rewolucję. Jej najważniejsze i najodważniejsze projekty to oddanie pieszym ogromnych przestrzeni wcześniej zajmowanych przez ruch samochodowy, budowa setek kilometrów dróg dla rowerów, uruchomienie szybkich linii autobusowych SBS i roweru publicznego. Dzięki determinacji Janette Sadik-Khan i jej zespołu, Nowy Jork stał się miastem bardziej przyjaznym dla pieszych, rowerzystów i komunikacji miejskiej, a jednocześnie pełnym zieleni i mniej zakorkowanym. Niewątpliwy sukces zespołu Janette Sadik-Khan jest ogromną inspiracją dla wszystkich, którym bliska jest idea „miasta szczęśliwego”. Książka stanowi kontynuację wątków poruszonych przez Charlesa Montgomery’ego w "Mieście szczęśliwym". Autorzy pokazują od strony praktycznej, jak wcielić w życie opisane przez niego idee.

Polska miała jeden z najlepszych systemów planowania przestrzennego w Europie, a wiele krajów podpatrywało go i wdrażało u siebie. Na przykład Niemcy. Tak było przed wojną. Po wojnie system został scentralizowany. A w nowej Polsce nikt nie planuje ani centralnie ani przestrzennie. Bo planowanie przestrzenne jest nudne i sprowadza się do ustaw, przepisów, wykresów, szkiców i terminologii. Zamiast planowania mamy więc wszechobecny chaos. Filip Springer uparł się jednak i postanowił znaleźć w tym szaleństwie jakąś metodę. Nie zaważając na zagradzające mu drogę płoty, meandrując pomiędzy setkami billboardów, przemierzał Polskę wszerz i wzdłuż. Jeździł po miastach i miasteczkach, ulicach widmach, przedmieściach bez dróg i chodników, przekraczał mosty nad nieistniejącymi rzekami, rozmawiał z urzędnikami, naukowcami, architektami i mieszkańcami nowych osiedli o obiecujących nazwach, które w rzeczywistości okazały się miejscami wygnania. Na Śląsku znalazł egipską piramidę, w Jelonkach coś w rodzaju Partenonu, a pod Warszawą wenecki pałac. Przy okazji określił też nową jednostkę chorobową - pastelozę. I tak z pozornie nieinteresującego nikogo, nudnego zagadnienia powstała pasjonująca opowieść o kraju, w którym żyjemy, i ludziach, którzy tworzą naszą rzeczywistość. Trochę straszna, ale i czasami śmieszna. To historia o ładzie przestrzennym, czyli o czymś, "o czym każdy w Polsce słyszał, ale nikt od dawna tego nie widział".

Postęp ponad wszystko. Transformacja, innowacja, digitalizacja, automatyzacja, rewitalizacja, modernizacja, a do tego elastyczność, mobilność i funkcjonalność. Smart plus flex w wersji ultra. Koszty? Wyburzone historyczne serca miast, wioski widma, gigantyczne zręby pod centra logistyczne i serwerownie, turbiny wiatrowe, a ponad nimi zamiast zorzy polarnej niegasnąca, czerwona łuna... Witamy w Szwecji, kraju inżynierów, gdzie o ludziach związanych z kulturą mówi się "człowiek kardigan" i "cioteczka kulturalna". Dziennikarz Fredrik Kullberg przemierza swój kraj, aby pokazać, że racjonalizm i rozwój mogą mieć też ciemne strony. Rozmawia z politykami, historykami, deweloperami, architektami. Próbuje odpowiedzieć na pytanie, dokąd prowadzi fetysz bezrefleksyjnie rozumianego postępu i kto jest odpowiedzialny za niszczenie naturalnego i kulturowego krajobrazu Szwecji. Kto toczy wojnę z pięknem? Kullberg odkrywa, że na kształt szwedzkich miast ciągle ma wpływ pewien manifest, który powstał blisko sto lat temu. Jeszcze niedawno niszczono tam krajobraz pod hasłem modernizacji, dziś tłumaczy się to walką ze zmianami klimatu. "Wojna z pięknem" jest ponurym rewersem pocztówki ze Szwecji. Dla nas w Polsce to pocztówka z przyszłości.