Detroit - niegdyś w amerykańskiej awangardzie, słynące z wielkiego przemysłu, nowatorskich rozwiązań, śmiałych biznesmenów i znanych na całym świecie samochodów - dziś jest stolicą bezrobocia, nędzy i przestępczości. Charlie LeDuff, zdobywca Nagrody Pulitzera, porzuca pracę w „New York Timesie” i wraca do miasta, w którym się urodził. Puka do drzwi wpływowych polityków, wędruje przez squaty, rozmawia z bezdomnymi i przedsiębiorcami, z właścicielami pustostanów, policjantami i strażakami walczącymi z plagą podpaleń, wreszcie sięga do tragicznych losów własnej rodziny i próbuje zrozumieć, co stało się przyczyną upadku jednego z najbogatszych kiedyś miast Ameryki.

Wenezuela jeszcze w drugiej połowie XX wieku była jednym z najzamożniejszych państw Ameryki Południowej. Dziś to kraj pogrążony w głębokim kryzysie politycznym, społecznym i gospodarczym. Szaleje hiperinflacja, brakuje wody pitnej i benzyny, nie ma śladu po dawnych bogactwach. „Gorączka złota” to wstrząsający reportaż o tym, że do głębokiego upadku całego kraju nie jest potrzebna niszcząca wojna ani wielka katastrofa naturalna – wystarczą zwykłe zaniedbania i rozwiązywanie problemów na skróty.

Najnowsza historia Grecji jest tak mało znana, że łatwiej wyobrazić sobie starożytnych filozofów, pierwszych dramatopisarzy i mitologicznych herosów niż współczesnych mieszkańców Aten czy Krety. Tymczasem niedawno temat Grecji pojawił się w mediach w nieoczekiwanym świetle: szokował obrazami protestujących tłumów i walk wywołanych zapaścią finansową kraju borykającego się z potężnym kryzysem, zagrażającym stabilności całej Unii Europejskiej. Doniesienia z nierozpoznanego terenu szybko obrosły w fałszywe i krzywdzące mity. Dionisios Sturis, dziennikarz radia TOK FM, relacjonował dla polskich mediów wydarzenia polityczne, zamieszki z pogrążonego w kryzysie kraju oraz protesty imigrantów. W tym samym jednak czasie szukał swoich korzeni, próbował zrozumieć kraj przodków, z którego wyjechał w wieku dwóch lat i wraz z matką i rodzeństwem zamieszkał w Polsce. Po latach postanowił oswoić zapomniany język i rzeczywistość, w której żyją jego greccy krewni. Powoli odkrywał, jak bardzo na losy jego rodziny wpłynęła wojenna zawierucha w Grecji i wymuszone migracje. "Gorzkie pomarańcze" to efekt doświadczeń zgromadzonych podczas pracy dla radia i osobistych poszukiwań. Autor rozprawia się ze stereotypami Greków jako narodu leni i oszustów oraz samej Grecji, którą znamy z turystycznych folderów. Biele i błękity zastępuje wieloma odcieniami szarości. Jego książka to przewodnik po bardziej prawdziwej Grecji.

Kryzys finansów, kryzys ekologiczny i surowcowy, kryzys rządzenia - tworzą naraz wybuchową mieszankę. Tu nie chodzi o misie polarne na topniejącej krze, ale o przetrwanie społeczeństwa. Gigantyczne fale "uchodźców klimatycznych" to realna perspektywa, podobnie jak wojny o surowce i coraz mniejsza przestrzeń dla cywilizowanego życia. Grozi nam apokalipsa? Niekoniecznie. Bo kryzys to szansa na zmianę, rytuał przejścia konieczny, by świat przebudować na nowo. A zatem? Krach kapitalizmu jako wstęp do lepszego społeczeństwa? Wielka Transformacja zamiast religii wzrostu? Ocieplenie klimatu jako źródło odnowy demokracji? Autorzy nie są prorokami, za to myślą politycznie. Nie przewidują, co będzie, lecz proponują, co robić. Każą nam myśleć o nowym porządku, ale nie planują gotowej utopii. Zielona gospodarka i odnawialna energia, nowy styl życia i obywatelski aktywizm zmienią system, zmienią kulturę, zmienią nasz świat. Tym razem nie ma alternatywy dla działania.

Ich oszczędności wyparowały po kryzysie w 2008 roku lub z powodu różnych życiowych wypadków. Zamiast przejść na zasłużoną emeryturę, żegnają się z wygodnym życiem, które dotąd wiedli. Sprzedają domy, bo nie mogą ich już utrzymać, przesiadają się do kamperów, przyczep, vanów czy pikapów i ruszają w drogę. Jeżdżą od stanu do stanu w poszukiwaniu dorywczej pracy – na kempingach, przy zbiorach owoców i warzyw, w centrach logistycznych Amazona. Dla wielu firm to pracownicy doskonali. Są wytrwali, odpowiedzialni, doświadczeni, zdeterminowani. Przywożą ze sobą cały swój dobytek, zmieniając postoje przyczep w efemeryczne miasteczka robotnicze, które pustoszeją, kiedy kończy się praca. Nigdzie nie zostają wystarczająco długo, żeby stworzyć związek zawodowy. Niektórzy uważają ich za bezdomnych, ale koczownicy nowej ery nie lubią tej łatki. Mówią o sobie: bezmiejscowi. Twierdzą, że wyrwali się z niewoli czynszów, świadomie wypisali z zepsutego, demoralizującego systemu. Wielu nauczyło się cieszyć nową wolnością. Nawiązują przyjaźnie, dzielą się doświadczeniami, pomagają sobie nawzajem. Reportaż Bruder to nie tylko opowieść o współczesnych nomadach, ale też o niewolniczej pracy, końcu ery emerytur, nierównościach i nowej walce klas.

Ich oszczędności wyparowały po kryzysie w 2008 roku lub z powodu różnych życiowych wypadków. Zamiast przejść na zasłużoną emeryturę, żegnają się z wygodnym życiem, które dotąd wiedli. Sprzedają domy, bo nie mogą ich już utrzymać, przesiadają się do kamperów, przyczep, vanów czy pikapów i ruszają w drogę. Jeżdżą od stanu do stanu w poszukiwaniu dorywczej pracy – na kempingach, przy zbiorach owoców i warzyw, w centrach logistycznych Amazona. Dla wielu firm to pracownicy doskonali. Są wytrwali, odpowiedzialni, doświadczeni, zdeterminowani. Przywożą ze sobą cały swój dobytek, zmieniając postoje przyczep w efemeryczne miasteczka robotnicze, które pustoszeją, kiedy kończy się praca. Nigdzie nie zostają wystarczająco długo, żeby stworzyć związek zawodowy. Niektórzy uważają ich za bezdomnych, ale koczownicy nowej ery nie lubią tej łatki. Mówią o sobie: bezmiejscowi. Twierdzą, że wyrwali się z niewoli czynszów, świadomie wypisali z zepsutego, demoralizującego systemu. Wielu nauczyło się cieszyć nową wolnością. Nawiązują przyjaźnie, dzielą się doświadczeniami, pomagają sobie nawzajem. Reportaż Bruder to nie tylko opowieść o współczesnych nomadach, ale też o niewolniczej pracy, końcu ery emerytur, nierównościach i nowej walce klas.

Zmiany klimatu, utrata bioróżnorodności, wylesianie czy zakwaszanie oceanów - to kilka z dziewięciu granic planetarnych, które określają, jak wielkim obciążeniem dla środowiska jesteśmy. Przekroczyliśmy już pięć z nich. Czy będziemy masowo umierać z gorąca? Jak ważne są dla nas komary? Czy więcej czasu wolnego może nas uratować? I jakie nauki płyną dla nas z Doliny Muminków? Dziennikarz Tomasz Borejza rozmawia z naukowcami na temat kryzysu klimatycznego i jego bezpośredniego wpływu na Polskę i Polaków. Czy jesteśmy w stanie odwołać katastrofę?

Niemcy w 1918 roku: koniec Wielkiej Wojny, rewolucja, zwycięstwo demokracji i triumf wyzwolonego życia. Inflacja wstrząsa tradycyjnymi wartościami. Kobiety obcinają włosy, wychodzą wieczorami, podbijają tory wyścigowe i korty tenisowe. Nie myślą już o zamążpójściu. Unisex staje się modny i eksperymentalny. W połowie lat dwudziestych, kiedy gospodarka niezwykle przyspiesza, Niemcy stają się innym krajem. Harald Jähner opowiada o wynalazku czasu wolnego, o halach bokserskich i pałacach tańca, o powstaniu nowoczesnych biur i o ruchu wielkomiejskim, o domach towarowych jako obietnicy szczęścia oraz ulicy jako miejscu zaciętych walk. Jednak w miarę pogłębiania się kryzysu od początku lat trzydziestych, przyszłość staje się coraz bardziej ponura, a w społeczeństwie uwidaczniają się coraz głębsze podziały.

Kryzys jest pojęciem wieloznacznym i w różnej formie towarzyszy rozwojowi ludzkości od początku jej dziejów. Z perspektywy makroekonomicznej kryzys jest naturalną fazą cyklu koniunkturalnego, która przejawia się przede wszystkim spadkiem produktu krajowego brutto i wzrostem bezrobocia, które są zwykle naturalną konsekwencją nadprodukcji lub nadmiernego zadłużenia. Kryzysy ekonomiczne, w odróżnieniu od nadzwyczajnych sytuacji kryzysowych, charakteryzują się nieuchronnością i cyklicznością występowania, co pozwala przedsiębiorstwom na podejmowanie długookresowych decyzji i działań wyprzedzających zgodnie ze współczesną zasadą proaktywnej orientacji w zarządzania strategicznym. Dotyczyć to może również strategii logistycznych, w ramach których skoordynowany zestaw długookresowych decyzji i działań wspomaga osiąganie celów strategicznych przedsiębiorstw zorientowanych na przetrwanie, a nawet wykorzystanie recesji na zdobycie przewagi konkurencyjnej. Okazją do przedyskutowania doświadczeń oraz uporządkowania wiedzy na temat roli strategii i logistyki przedsiębiorstw w warunkach globalnego kryzysu finansowego ostatnich lat była piąta ogólnopolska konferencja naukowa zorganizowana przez pracowników Katedry Zarządzania Strategicznego i Logistyki Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Treść artykułów zamieszczonych w niniejszym tomie koncentruje się wokół trzech obszarów tematycznych. Są nimi: 1. Realizacja strategii logistycznych przedsiębiorstw i łańcuchów dostaw pod presją turbulentnego otoczenia. 2. Stan i tendencje w rozwoju usług transportu, spedycji i logistyki w warunkach spowolnienia gospodarczego. 3. Rola nowoczesnych metod zarządzania logistycznego w procesie redukcji kosztów i poprawie jakości obsługi klientów. Pierwszą część tomu poświęcono logistyce przedsiębiorstw i łańcuchom dostaw, którym coraz częściej przychodzi funkcjonować w warunkach dynamicznie zmieniającego się otoczenia, wymuszającego równie dynamiczną restrukturyzację w obszarze struktur, procesów, przyjmowanych rozwiązań organizacyjnych, technicznych i technologicznych. W opracowaniach zamieszczonych w tej części publikacji zwrócono szczególną uwagę na: możliwości konkurowania logistyką w warunkach kryzysu, logistyczne aspekty obrotu handlowego w sytuacjach kryzysowych gospodarki globalnej, rekonfiguracje międzynarodowych łańcuchów dostaw jako narzędzia zapobiegania kryzysom. W części tej znalazły się również artykuły dotyczące czynników determinujących sieciowość i ryzyko zakłóceń w łańcuchach dostaw, strategicznego partnerstwa w zarządzaniu relacjami z klientami, roli kart okresowej oceny dostawców w budowaniu współpracy między przedsiębiorstwami na rynku B2B. W drugiej części książki zamieszczono referaty, z których wyłania się obraz stanu i perspektyw rozwoju branży TSL w warunkach spowolnienia gospodarczego. Artykuły w niej zaprezentowane wskazują na sytuację transportu w dobie kryzysu, stan i tendencje w rozwoju międzynarodowych przewozów pasażerskich, przeobrażenia w funkcjonowaniu żeglugi kontenerowej, tendencje na rynku morskich przewozów ładunków chłodzonych i ich wpływ na chłodnicze łańcuchy dostaw, strategie logistyczne morskich globalnych operatorów kontenerowych w warunkach światowego kryzysu na rynkach towarowych i frachtowych. Nie pominięto także kolejowego transportu towarowego oraz tzw. dobrych praktyk, związanych z zarządzaniem gestią transportową. W dobie spowolnienia gospodarczego szczególnego znaczenia nabierają kwestie związane z tymi metodami i narzędziami zarządzania logistycznego, które sprzyjają redukcji kosztów, a jednocześnie nie pomijają satysfakcji klienta. Tym samym w trzeciej części niniejszego tomu znalazły się referaty odnoszące się do innowacyjności, roli narzędzi IT w logistycznych procesach decyzyjnych małych i średnich przedsiębiorstw, wykorzystania systemu informatycznej obsługi klienta w zarządzaniu przedsiębiorstwem, kontroli w procesie zarządzania popytem na produkty w łańcuchach dostaw, planowania sieci produkcyjnych małych i średnich przedsiębiorstw funkcjonujących w klastrach. Uwzględniono w niej rów (...)

Contents [W numerze]: Olga Mrinska, Maciej Smętkowski: Foreword [Słowo wstępne], s. 5–8; Les Dolega, Dorota Celińska-Janowicz: Retail resilience: A theoretical framework for understanding town centre dynamics [Rezyliencja handlowa: ramy teoretyczne dla zrozumienia przekształceń centrum miasta], doi: 10.7366/1509499526001, s. 8–31; Maciej Smętkowski: The impact of the economic crisis on the metropolisation process in the capital cities of the CEE countries [Wpływ kryzysu gospodarczego na proces metropolizacji w miastach stołecznych krajów Europy Środkowo-Wschodniej], doi: 10.7366/1509499526002, s. 32–52; Zoltán Gál: Development of international financial centres in Central and Eastern Europe during transition period and crisis. The case of Budapest [Rozwój międzynarodowych centrów finansowych w Europie Środkowej i Wschodniej w okresie transformacji i kryzysu. Przykład Budapesztu], doi: 10.7366/1509499526003, s. 53–80; Donatas Burneika, Ruta Ubareviciene: The economic crisis and development of Vilnius urban region – spatial aspects [Kryzys gospodarczy a rozwój regionu miejskiego Wilna – aspekty przestrzenne], doi: 10.7366/1509499526004, s. 81–96; Olga Mrinska: Governance responses to the economic crisis. The case of Kyiv [Zarządzanie w okresie kryzysu gospodarczego. Przykład Kijowa], doi: 10.7366/1509499526005, s. 97–113; Liga Baltina: The need for a place-based approach in boosting development:The case of Riga [Wykorzystanie koncepcji polityki ukierunkowanej terytorialnie w celu pobudzenia rozwoju. Przykład Rygi], doi: 10.7366/1509499526006, s. 114–129; REPORT – RSA Research Network ‘The impact of global economic crisis on capital cities’, s. 130–137. Zeszyt wydany w języku angielskim [English version only].

Czasopismo bezpośrednio nawiązuje do Studiów Socjologiczno-Politycznych założonych w 1957 roku przez Juliana Hochfelda i wydawanych do roku 1968. Jest to tradycyjny półrocznik naukowy otwarty na różne nurty teorii społecznej, wpisujący się w program socjologii i politologii zaangażowanej, odwołujący się do idei wolności, równości, solidarności i sprawiedliwości i łączący diagnozy rzeczywistości społecznej z projektami zmian. W centrum zainteresowania czasopisma jawi się zjawisko władzy politycznej, która spaja różnego rodzaju wspólnoty, w tym najważniejszą z nich - państwo. Inne wielkie tematy żywo interesujące Redakcję to demokracja, kondycja obywatelstwa i społeczeństwa obywatelskiego. Kwestie państwa, demokracji, obywatelstwa, społeczeństwa obywatelskiego rozpatrywane są zarówno w porządku normatywnym, jak i deskryptywnym. Prymat w czasopiśmie ma problematyka funkcjonowania polskiego systemu politycznego, ale Redakcja zabiega też o studia komparatystyczne oraz o teoretyczne analizy procesów globalnych, jak również o równowagę artykułów o charakterze teoretycznym i artykułów referujących badania empiryczne.

Publikacja stanowi nowatorskie na gruncie polskiej politologii opracowanie dotyczące wyobrażeń zbiorowych – kategorii kojarzonej głównie z socjologią – z punktu widzenia badaczki sfery polityki. Przyjęty model teoretyczny posłużył autorce do naszkicowania i przeanalizowania kształtów wyobrażeń zbiorowych społeczeństw byłej Jugosławii w niełatwym okresie przedłużającego się kryzysu gospodarczego i nawarstwiania się kolejnych problemów politycznych. Pogłębiona diagnoza odczuć zwykłych ludzi na temat otaczającej ich rzeczywistości doprowadziła do konstatacji, iż w ostatnich latach piętrzące się trudności i negatywne emocje zaczęły przeważać nad optymistycznymi przesłankami, a utrzymanie stabilności regionu wymaga bardziej stanowczych i przemyślanych działań ze strony wspólnoty międzynarodowej. Monografia, napisana z perspektywy politologicznej i oparta na danych jakościowych, łączy w sobie pierwiastki innych nauk społecznych i humanistycznych, co wydawało się konieczne do integralnego wyjaśnienia interdyscyplinarnej kategorii wyobrażeń zbiorowych. Takie poszerzone spojrzenie na skomplikowany region bałkański może przyczynić się do jego lepszego poznania i zrozumienia.

Druga część numeru 31 Prac i Materiałów stanowi efekt naukowej współpracy, realizowanej pomiędzy Wydziałem Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego a Wydziałem Ekonomiczno-Informatycznym w Wilnie, będącym filią Uniwersytetu Białostockiego. Z uwagi na tematykę i objętość poszczególnych tekstów za-mieszczono je w odrębnym tomie, stanowiącym wraz z częścią pierwszą numeru 31 Zeszytów Naukowych integralną całość. Autorzy poszczególnych tekstów analizują wybrane zjawiska, występujące w gospodarkach Litwy i Polski, w kontekście kryzysu, w którym pogrążona jest od kilku już lat, w różnym co prawda stopniu, część gospodarki światowej. Litwa i Polska to przykłady krajów sukcesu transformacji społeczno-polityczno-gospodarczej, krajów, które w tym samym mniej więcej czasie rozpoczynały proces przebudowy nieefektywnych struktur gospodarek planowych (socjalistycznych), wprowadzając w ich miejsce model nowoczesnej gospodarki rynkowej.