A collection of research works concerning social work and conducted in 2015-2019 by students involved in various fields of social, educational and aid activity as part of Erasmus Mundus ADVCANCES (Advanced Development in Social Work) master studies. The major asset of the publication is the presentation of different aspects of social and educational support in Poland, as well as social work and other assistance activities from the multicultural perspective in view of global changes and international education. The texts written by authors who have practical experience gained in their own countries and who are pursuing international careers inspire discussion on different aspects of social work all over the world. Increasing mobility of researchers, practitioners and users of assistance activities forces changes in thinking about the objectives and functions of these initiatives, which should be enriched by the outside perspective. There is no better way to discuss the identity of discipline, the variety of attitudes and universality of aid standards than recognising the diversity of perceiving the same phenomena. The researchers, students, academics and practitioners will find here many interesting issues, which can stimulate further discussions, research and social practices related to providing assistance to other people. ****** Zbiór prac badawczych z zakresu pracy socjalnej prowadzonych w latach 2015-2019 przez studentów zajmujących się różnymi obszarami działalności społeczno-wychowawczej oraz pomocowej w ramach programu studiów magisterskich Erasmus Mundus ADVCANCES (Advanced Development in Social Work). Atutem publikacji jest przedstawienie badania przez obcokrajowców różnych wymiarów pomocy społecznej i edukacyjnej w Polsce oraz pracy socjalnej i działań pomocowych z perspektywy wielokulturowej, globalnych przemian oraz międzynarodowej edukacji. Prezentowane teksty autorów – mających praktyczne doświadczenia zdobyte we własnych krajach, a obecnie rozwijających kariery zawodowe o zasięgu międzynarodowym – stanowią inspirację i punkt wyjścia do dyskusji o pracy socjalnej na całym świecie w jej różnorodnych odsłonach. Coraz większa mobilność badaczy, praktyków i usługobiorców działań pomocowych wymusza zmianę w myśleniu o celach, założeniach i funkcjach tych przedsięwzięć, które już nie tylko mogą, lecz powinny być wzbogacone perspektywą oglądu „z zewnątrz”. Nie ma bowiem lepszej drogi do dialogu o tożsamości dyscypliny, różnorodności podejść i uniwersalności standardów pomocowych niż rozpoznanie odmienności postrzegania tych samych zjawisk. Badacze, studenci, akademicy i praktycy znajdą w tym opracowaniu wiele interesujących tematów, które mogą stać się impulsem do dalszych dyskusji, rozwoju badań i praktyk społecznych związanych z misją niesienia pomocy drugiemu człowiekowi.

„Nadzieja tkwi w założeniu, że nie sposób przewidzieć, co się stanie w przyszłości, i że w tej szczelinie niepewności powstaje przestrzeń do działania” – twierdzi Rebecca Solnit. Nie zawsze jesteśmy świadomi tego, jak wielki wpływ na bieg historii mogą mieć drobne zdarzenia i nasze jednostkowe postawy. Zmiana rodzi się długo, ale czasem wystarczy iskra, by dokonała się w jednej chwili. Książka jest kroniką takich właśnie, zakończonych częściowym lub całkowitym sukcesem, przedsięwzięć podejmowanych przez mniejsze i większe grupy ludzi, którzy chcieli zburzyć istniejący porządek i zmienić świat na lepszy – od upadku muru berlińskiego i rewolucji zapatystów, poprzez marsze alterglobalistów, jaśminową rewolucję, aż po niebywałe akty solidarności i pomocy okazywanej w sytuacji klęsk żywiołowych lub nieoczekiwane zwycięstwa ekologów w walce o czystą energię.

Osiemdziesiąt lat. Tyle minęło od zakończenia II wojny światowej. W tym czasie zaszło w Polsce kilka rewolucji: gospodarcza, technologiczna, kulturowa. Osiemdziesiąt lat to niemal całe życie jednej kobiety. Anna Markiewka, z domu Salachna, babka autora, przywołuje swoje wspomnienia i jakby niechcący opowiada o Polsce zarówno tej, którą widziała przez okno w przyciasnej izbie, jak i tej, która zaprosiła kobiety do biur, fabryk i polityki. Markiewka na kanwie opowieści babki tworzy mikrohistorię, która może mieć więcej wspólnego z prawdą historyczną niż niejedno hasło na koszulce z husarzami czy wzniosła przemowa podczas obchodów odzyskania niepodległości.

Śledziliśmy – także poprzez fotografię – dramat nigeryjskich kobiet, porwanych przez ekstremistyczne Boko Haram. Widzieliśmy, jak imigranci przesyłają smartfonami zdjęcia ze swojej ucieczki do Europy, by w ten sposób uspokoić rodzinę pozostawioną w ojczyźnie. Słyszymy o nowym prawie, które musi uwzględnić wszędobylskie drony i ryzyko związane z używaniem selfie stick. Bilans tych wszystkich przypadków, zwłaszcza odniesiony do wydarzeń, których doświadczamy na co dzień, przekonuje o przemożnym wpływie fotografii na zmianę. Z rzadka polega on jednak na heroicznym naciśnięciu na spust migawki w chwili, która budzi sprzeciw – a im lepiej zdamy sobie z tego sprawę, tym pełniej nauczymy się z niego korzystać. Bo fotografia – odkąd powstała – nie tylko reprezentuje, ale także zmienia świat, a im bardziej jest dojrzała, tym na więcej sposobów to czyni: upowszechnia i wzrusza, utrwala gesty i rytuały, sprzyja nowym technologiom, zmienia prawo i obyczaje. Identyfikacja podstawowych form przeobrażania świata przez fotografię oraz ich skutków to najważniejszy cel tej książki. By tego dokonać, nie sięgamy jednak do rozmów z profesjonalistami ani nie analizujemy ich dokonań. Katalog zmian z udziałem zmiany rekonstruujemy na podstawie ich najbardziej popularnych wyobrażeń, kreujących nasze zbiorowe mniemanie na ten temat – danych i doniesień z internetu.

W tej pierwszej, napisanej po polsku historii rewolucji seksualnej Ewa Wanat ze swadą opowiada, jak zdobycze roku 68 zmieniły zachodnie społeczeństwa, i jak fakt, że Polska leżała wtedy za żelazną kurtyną odbija się na naszym dzisiejszym obyczajowym zacofaniu – braku akceptacji dla osób LGBT+, niezrozumieniu, czym jest gender, niechęci do uznania praw reprodukcyjnych kobiet. „Pieprzyć wstyd” to książka szczególnie aktualna dziś, gdy w Polsce przybiera na sile wojna kulturowa, której głównym celem – jak pisze autorka – jest nie dopuścić do tego, by polski seks oddzielił się od prokreacji, a oficjalny dyskurs stygmatyzuje osoby bez potomstwa, ludzi o innej niż heteroseksualnej orientacji, dzieci z in vitro. Książka Ewy Wanat daje jednak nadzieję, pokazuje bowiem jasno, że przemian obyczajowych nie da się już zatrzymać. Emancypacja – niezależnie od tego, co o równouprawnieniu myśli wychowane w tradycyjnym katolicyzmie pokolenie, które dzisiaj kształtuje prawodawstwo – przyjdzie i do nas.

W Polsce w latach 1939–1956 dokonała się rewolucja społeczna. Okrutna, brutalna, narzucona z zewnątrz, ale jednak rewolucja. Ta rewolucja niesłychanie głęboko przeorała tkankę polskiego społeczeństwa, tworząc warunki do dzisiejszej ekspansji klasy średniej, czyli mieszczaństwa, do najgłębszej być może od wieków zmiany mentalności Polaków: odejścia od mentalności określonej przez wieś i folwark ku tej zdeterminowanej przez miasto i miejski sposób życia. Ta rewolucja pozostaje jednak nieobecna w świadomości społecznej.

Niemcy w 1918 roku: koniec Wielkiej Wojny, rewolucja, zwycięstwo demokracji i triumf wyzwolonego życia. Inflacja wstrząsa tradycyjnymi wartościami. Kobiety obcinają włosy, wychodzą wieczorami, podbijają tory wyścigowe i korty tenisowe. Nie myślą już o zamążpójściu. Unisex staje się modny i eksperymentalny. W połowie lat dwudziestych, kiedy gospodarka niezwykle przyspiesza, Niemcy stają się innym krajem. Harald Jähner opowiada o wynalazku czasu wolnego, o halach bokserskich i pałacach tańca, o powstaniu nowoczesnych biur i o ruchu wielkomiejskim, o domach towarowych jako obietnicy szczęścia oraz ulicy jako miejscu zaciętych walk. Jednak w miarę pogłębiania się kryzysu od początku lat trzydziestych, przyszłość staje się coraz bardziej ponura, a w społeczeństwie uwidaczniają się coraz głębsze podziały.

Książka w prosty i żartobliwy sposób opowiada o złożonych i ważnych zmianach w naszej historii i ich konsekwencjach. Jest próbą odpowiedzi na pytanie dlaczego nasz świat wygląda tak jak wygląda. Jeżeli jesteś ciekawy świata i zainteresowany tym w jaki sposób dokonywały się najważniejsze zmiany w naszej historii, ta książka jest właśnie dla ciebie bez względu na to ile masz lat! Autor książki opisał ponad dwadzieścia rewolucji wśród których znalazły się: rewolucje krwawe i bezkrwawe zarówno te, które skończyły się sukcesem i zmieniły świat na lepszy jak również te, które lepiej żeby nigdy się nie wydarzyły. W książce znalazła się rewolucja wywołana wirusem SARS-COV-2, która obecnie trwa, i której skutki boleśnie odczuwa cały świat. Autor przedstawił również zasługi kilku rewolucjonistów, którzy mieli odwagę myśleć inaczej i działać wbrew utartym normom. Ten rewolucyjny temat, w którym mieszają się fakty historyczne, ważne postaci, daty i miejsca został złagodzony żartobliwym prostym językiem oraz poczuciem humoru autora. Pomiędzy rewolucją społeczną, naukową, technologiczną, filozoficzną, czy kulturalną odnajdziemy rewolucję hormonalną i żołądkową.

Subiektywna, liryczna opowieść o następstwach upadku komunizmu w Europie Wschodniej. Częściowo biografia pokolenia, częściowo historia polityczno-kulturalna. Opierając się na źródłach historycznych i rozmowach, podróżując śladami swoich bohaterów między Warszawą, Pragą, Bratysławą, Moskwą i Bukaresztem a Nowym Jorkiem i Jerozolimą, autorka gromadzi tropy, które stopniowo zaczynają tworzyć złożony i niejednoznaczny obraz. Aby zrozumieć wpływ komunizmu na teraźniejszość, cofa się do roku 1968, do czasów stalinowskich, do drugiej wojny światowej, a nawet dalej. Rozmawia ze zmuszonymi do wyjazdu po 1968, z dziećmi i wnukami stalinowców, z ocalałymi z Holokaustu.