Czym jest poszukiwanie prawdy?

Dlaczego brak idei zmienia życie w wegetację?

Czy czasami nie zamieniamy naszego chrześcijaństwa

w ideologię?

10.30 u Maksymiliana to wyjątkowy zbiór homilii, które Ksiądz Profesor Michał Heller wygłosił w kościele św. Maksymiliana w Tarnowie – swoim rodzinnym mieście. Jego krótkie, rzeczowe, a jednocześnie obrazowe kazania odnoszą się do Ewangelii i głęboko osadzają ją w codziennym życiu każdego z nas.

Oto człowiek w swoim rozwoju osiągnął zdolność wolnego wyboru. Przedtem był uwikłany w konieczności przyrody i robił to, co mu konieczności dyktowały. Teraz stanął wobec wyboru.

Na każdym kroku stajemy przed jakimś drzewem poznania dobrego i złego. Nasze życie jest utkane z wyborów i bardzo wiele z tych sytuacji ma charakter wybierania między tym, co dobre, a tym, co złe, lub przynajmniej między tym, co jest większym dobrem lub mniejszym dobrem. W tym wyborze jesteśmy wolni. Właśnie dlatego jesteśmy odpowiedzialni za swoje czyny. Niech przedmiotem refleksji będzie moja wolna wola i moje wolne wybory. Wiemy doskonale, że właściwy wybór często łączy się z wysiłkiem, z pewną pracą, jaką w sobie musimy wykonać. Ten wysiłek może być naszym dziełem.

/fragment homilii/

Michał Heller – duchowny katolicki, członek Papieskiej Akademii Nauk oraz Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego. Wykładowca Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie i Instytutu Teologicznego w Tarnowie. W 2008 roku, jako jedyny Polak, uhonorowany Nagrodą Templetona za wnoszenie „wyjątkowego wkładu w postęp badań i odkryć dotyczących rzeczywistości duchowej”.

Analizę i konstrukcję pojęć powinien stosować w filozofii każdy, kto pojmuje filozofię jako naukę (a nie sztukę), kto preferuje jasność (a nie mętność) myślenia oraz porządek (a nie „głębię”) wypowiedzi. Analizowanie i konstruowanie pojęć, chociaż jest twórczym i porywającym zajęciem, rzadko przynosi wyniki błyskotliwe, znajdujące szeroki oddźwięk. Przeciwnie, stosowanie tej metody spotyka się bardzo często z niezrozumieniem zarówno ze strony zwolenników mętnej głębi, jak i ze strony tych, których zadowalają zawieszone w próżni formalizmy.

W moim głębokim przekonaniu – wbrew jednym i drugim – właśnie głównie dzięki mozolnym wysiłkom analityczno-konstrukcyjnym możliwy jest stopniowy postęp w dyscyplinach filozoficznych.

Anna Brożek

Anna Brożek – filozof, pianistka, teoretyk muzyki, profesor na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się semiotyką logiczną, metodologią, aksjologią, historią filozofii polskiej, a także teorią i historią muzyki. Jest autorką m.in. książek Symetria w muzyce (2004), Principia musica (2006), Pytania i odpowiedzi (2007), Kazimierz Twardowski w Wiedniu (2010), Teoria Imperatywów (2012), Obraz dusz polskiej w mazurkach Romana Maciejewskiego (2014) oraz Piękno i prawda (2017).

Skąd bierze się przekonanie o nieuniknionym konflikcie pomiędzy nauką i wiarą? Czy ateizm jest logiczną konsekwencją teorii ewolucji? Co to znaczy, że nauki przyrodnicze rzucają nowe światło na teologiczną prawdę o stworzeniu i działaniu Boga w stworzonym świecie?

Poszukując odpowiedzi na te pytania Autor omawia szereg powiązanych ze sobą zagadnień z pogranicza

teologii i nauk empirycznych, które dają wiarygodny obraz tego, jak układają się obecnie relacje pomiędzy tymi dziedzinami, i które pozwalają dostrzec przyczyny konfliktu pomiędzy nauką i wiarą, i realnie ocenić to, czy istnieje możliwość jego przezwyciężenia. Swoją uwagę poświęca przede wszystkim teorii ewolucji - podkreśla konieczność odróżnienia tej teorii od jej filozoficznych (zarówno materialistycznych jak i teistycznych) interpretacji, i zaznacza, że nie ma żadnych podstaw do przeciwstawiania tej teorii teologicznej prawdzie o stworzeniu świata przez Boga, i dopatrywania się w niej jakiegokolwiek zagrożenia dla tej prawdy. Opowiada się za słusznością kreacjonizmu ewolucyjnego, zgodnie z którym Stwórca powołuje Wszechświat do istnienia i nieustannie w nim działa za pośrednictwem praw przyrody, które powodują nieustanny rozwój wszechświata i umożliwiają ewolucję życia.

Tadeusz Pabjan - ksiądz katolicki, wykładowca filozofii przyrody i filozofii nauki na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Nakładem CCPress ukazały się jego książki Eksperymentalna metafizyka (2011), Niedomknięty bilans wszechświata (2014) oraz - wspólnie z ks. prof. Michałem Hellerem - Stworzenie i początek wszechświata (2013) i Elementy filozofii przyrody (2014).

Czy nasze mózgi są monogamiczne czy poligamiczne? Co wywołuje zazdrość u mężczyzn, a co u kobiet? Czy to prawda, że najtrudniejszy w związku jest trzeci rok?

Robin Dunbar, antropolog i psycholog ewolucyjny, w swoim kolejnym bestsellerze przygląda się fenomenom zakochania, miłości i zdrady. Posługując się wynikami najnowszych badań naukowych, mierzy się z wszystkimi znanymi i nieznanymi aspektami relacji romantycznych. Dunbar to doświadczony naukowiec, który zręcznie łączy ze sobą wciągającą narrację i rzetelne relacje z frontu badań nad naszym życiem emocjonalnym i społecznym.

Dunbar wytrąca z równowagi i zmusza do przyjrzenia się sobie samemu na nowo - Observer

Wciągający wgląd w naturę miłości romantycznej - Independent

Robin Dunbar wydobywa na światło dzienne niezwykłe czynniki, które sprawiają, że się zakochujemy - Sunday Times Must Reads

Robin Dunbar jest brytyjskim antropologiem i profesorem psychologii ewolucyjnej Uniwersytetu w Oxfordzie. Słynie z teorii dotyczącej maksymalnej ilości stabilnych relacji międzyludzkich jeden osoby, czyli tzw. liczby Dunbara. Autor m.in. książek Nowa historia ewolucji człowieka (CCPress 2013) i Człowiek. Biografia (CCPress 2015).

U jednych widok asteroidy wywołuje lęk. Nie bez przyczyny w tradycji i kulturze skały spadające z nieba niosą pożogę i śmierć. Inni myślą za Mendelejewem: węgiel, żelazo, nikiel, krzem. To z tych pierwiastków są zwykle złożone okruchy pozostałe po formowaniu się planet.

U Martina Elvisa asteroidy wywołują zupełnie inne emocje. Zdaniem szanowanego astronoma na tych małych ciałach niebieskich ogniskować się będą trzy potężne siły: odwieczna Miłość do rozumienia i poznawania świata, Strach przed anihilacją gatunku ludzkiego oraz Chciwość – chęć wejścia w posiadanie niezmierzonych bogactw.

Czy rozmiłowanie w odkrywaniu oraz obawa przed zabójczym uderzeniem asteroid, podsycane żądzą zysku, dadzą początek projektowi kosmicznego górnictwa – biznesu na skalę Układu Słonecznego albo i większą? Dzięki eksploatacji asteroid cywilizacja z ziemskiej przeistoczy się w kosmiczną. „Nauka umożliwi Chciwość, ale jednocześnie Chciwość umożliwi Naukę”– pisze przewrotnie Elvis w swojej książce.

Światowej sławy autorka i osoba autystyczna Temple Grandin oraz psycholożka Debra Moore przedstawiają dziewięć sposobów wspierania dzieci i nastolatków w spektrum autyzmu.

Temple Grandin dzieli się swoim osobistym doświadczeniem i historiami opowiadanymi przez szukających jej wsparcia rodziców i specjalistów, a Debra Moore wykorzystuje doświadczenie psychologa, pracującego od wielu lat z dziećmi i nastolatkami w spektrum oraz ich opiekunami. I to właśnie do tej grupy skierowany jest Autyzm. Przewodnik. Nauczyciele, pedagodzy specjalni, psycholodzy, terapeuci zajęciowi, logopedzi, a przede wszystkim rodzice dzieci i nastolatków w spektrum znajdą w książce wiele przykładów i porad oraz szczegółowo opisane sposoby wsparcia. Listy pytań pomocniczych i krótkie streszczenia porad ułatwiają wprowadzenie tych metod w życie.

Żadne dziecko nie może pokonać drogi do dorosłości samotnie. Pedagodzy, rodzice i terapeuci są wzorcami, kibicami i przewodnikami. To dary, które możemy przekazać każdemu dziecku.

Światowej sławy autorka i osoba autystyczna Temple Grandin oraz psycholożka Debra Moore przedstawiają dziewięć sposobów wspierania dzieci i nastolatków w spektrum autyzmu.

Temple Grandin dzieli się swoim osobistym doświadczeniem i historiami opowiadanymi przez szukających jej wsparcia rodziców i specjalistów, a Debra Moore wykorzystuje doświadczenie psychologa, pracującego od wielu lat z dziećmi i nastolatkami w spektrum oraz ich opiekunami. I to właśnie do tej grupy skierowany jest Autyzm. Przewodnik. Nauczyciele, pedagodzy specjalni, psycholodzy, terapeuci zajęciowi, logopedzi, a przede wszystkim rodzice dzieci i nastolatków w spektrum znajdą w książce wiele przykładów i porad oraz szczegółowo opisane sposoby wsparcia. Listy pytań pomocniczych i krótkie streszczenia porad ułatwiają wprowadzenie tych metod w życie.

Żadne dziecko nie może pokonać drogi do dorosłości samotnie. Pedagodzy, rodzice i terapeuci są wzorcami, kibicami i przewodnikami. To dary, które możemy przekazać każdemu dziecku.

Jakie są ewolucyjne źródła moralności i religii?

Gdzie można odnaleźć biologiczne fundamenty humanizmu?

Czy ludzie potrzebują religii, by zachowywać się moralnie?

Frans de Waal, światowej sławy prymatolog, kontynuuje biologiczne dociekania na temat ewolucyjnych źródeł mechanizmów społecznych i kulturowych. Tym razem sięga do badań nad zachowaniem zwierząt, by lepiej zrozumieć funkcję religii we współczesnym świecie. Szczególną uwagę de Waal poświęca bonobo, pokojowemu i empatycznemu gatunkowi małpy człekokształtnej, która pod względem zachowania być może najbardziej przypomina wspólnego przodka ludzi i ich najbliższych krewnych wśród naczelnych.

Konfrontując ateistę z bonobo, de Waal przygląda się dyskusji na temat biologicznych podstaw moralności i religii oraz domniemanej wojnie między nauką i religią. Odrzuca dogmatyzm neoateistów. Sięga do bogatej tradycji humanizmu, by szukać odpowiedzi na pytanie o to, czego współczesny świat może się nauczyć od religii, nawet jeśli ostatecznie miałby ją odrzucić.

Książka znalazła się na liście dziesięciu najlepszych książek naukowych czasopisma „New Scientist”w 2013 roku.

Frans de Waal jest profesorem psychologii na Uniwersytecie Emory i dyrektorem Living Links Center w Atlancie. W 2007 r. magazyn Time uznał go za jedną ze stu osób, które kształtują nasz świat. Jest autorem kilkunastu książek i kilkuset artykułów naukowych, publikowanych w najbardziej prestiżowych czasopismach. W 2013 roku nakładem Copernicus Center Press ukazała się jego książka Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność.

Dlaczego Bóg i geometria? Dla kogoś, kto nie liznął historii filozofii, zestawienie to może być zaskakujące, ale każdy, kto cokolwiek słyszał o Platonie, wie, że „Bóg geometryzuje”. A jeżeli cała historia filozofii sprowadza się do kilku przypisów do Platona, jak utrzymywał Alfred North Whitehead, to któreś z nich muszą się odnosić do relacji między geometrią a Bogiem. Ponieważ zarówno filozofia, jak i geometria od dawna należą do obszarów moich zainteresowań, nie mogłem nie zastanawiać się nad tym, co to znaczy, że „Bóg uprawia matematykę”.

Istnieje wiele opracowań historii geometrii i całościowych, i dotyczących poszczególnych okresów. Nie jest moim zamiarem pisanie jeszcze jednego. Istnieje również wiele podręczników historii filozofii i wcale nie mniej podręczników i monografii historii dogmatyki chrześcijańskiej. Także nie chcę dodawać do tej listy mojego własnego przyczynku. Interesuje mnie to, co można wyczytać, studiując obydwa te rodzaje dzieł, a czego w żadnym z nich nie napisano wprost, przynajmniej w wystarczająco pełnym zakresie. I ja nie pretenduję do pełności, ale może uda mi się przetrzeć szlak i uchwycić kilka idei, których nie widać, gdy się drąży tylko jedną z zaangażowanych stron. /Michał Heller/

ks. prof. Michał Heller – uczony, kosmolog, filozof i teolog, laureat wielu prestiżowych nagród i wyróżnień, uhonorowany nagrodą Templetona w 2008 roku. Autor kilkudziesięciu książek, m.in. Granice nauki (CCPress 2014), Filozofia kosmologii (CCPress 2013), Bóg i nauka. Moje dwie drogi do jednego celu (CCPress 2013), Filozofia przypadku. Kosmiczna fuga z preludium i codą (CCPress 2012).

W jakiego Boga wierzą naukowcy? Co wspólnego z modlitwą ma rozwiązywanie równań? Dlaczego nie należy zapychać Bogiem dziur w nauce? Co nauka może dać teologii? Czemu teoria ewolucji jest aż teorią, a koncepcja Inteligentnego Projektu zahacza o herezję?

Michał Heller w pasjonującej rozmowie z włoskim dziennikarzem Giulio Brottim opowiada o dwóch na pozór wykluczających się wartościach, które ukształtowały jego życie: religii i nauce. Wybitny uczony wspomina również wydarzenia ze swojego życia: trudy dzieciństwa na Syberii, studia, pracę duszpasterską i naukową w czasach komunizmu, a także dzieli się refleksją nad kondycją współczesnego chrześcijaństwa i powszechnej znajomości nauki.

Spośród moich licznych fascynacji dwie okazały się szczególnie uporczywe i odporne na upływanie czasu: nauka i religia. Moją wadą jest to, że jestem zbyt ambitny. Zawsze chciałem robić tylko rzeczy najważniejsze. A czy może być coś ważniejszego od nauki i religii? Nauka daje nam Wiedzę, a religia daje nam Sens. Zarówno Wiedza jak i Sens są niezbędnymi warunkami godnego życia. I jest paradoksem, że obie te wartości często pozostają w konflikcie. Nierzadko spotykam się z pytaniem: jak potrafię je godzić? Gdy takie pytanie bywa zadawane przez naukowca lub filozofa, nieodmiennie dziwię się, jak wykształceni ludzie mogą nie dostrzegać, iż nauka nie czyni nic innego, jak tylko eksploruje Dzieło Stworzenia. ks. prof. Michał Heller

„Często, mówiąc o nauce i wierze, formułuje się banalne i płytkie stwierdzenia (np. „cząsteczka Boga”) – ks. Heller przeciwstawia im poważne i odpowiedzialne zadanie formacji „ludzi-mostów” (on sam jest taką osobą”) L’Osservatore Romano

„Zazwyczaj dialog między nauką a wiarą przypomina rozmowę dwóch głuchych – rzadko spotyka się osoby, które łączą w swoim życiu naukę i wiarę: jedną z nich jest ks. Heller” Il Manifesto

Frans de Waal, holenderski prymatolog i badacz zachowania zwierząt, broni przekonania, że niektóre zachowania zwierząt wcale nie różnią się od zachowań ludzkich. Szympansy całują się na przywitanie, z tego samego powodu, dla którego robią to ludzie. Możemy rozsądnie oczekiwać, że zwierzęta chcą, dążą ku czemuś, bawią się, niepokoją, współczują i czują smutek.

Książka de Waala to pełen pasji, napisany żywym, a miejscami wręcz dosadnym językiem manifest "nowego antropomorfizmu" - programu rzetelnego, naukowego zmierzenia się z faktem, że jesteśmy nie tyle podobni do zwierząt, ale w ścisłym sensie po prostu nimi jesteśmy. Z drugiej strony każdy gatunek jest jednak inny i w kontakcie ze słoniem, foką, psem czy lemurem musimy użyć wszelkiej naszej domyślności i empatii, aby "wejść w ich świat" i dostrzec inteligencję i spryt tych istot. Czy jednak sami jesteśmy na to wystarczająco sprytni?

Ta książka całkowicie odmieni twoje zdanie na temat możliwości poznawczych zwierząt. Zabiera czytelnika w fascynującą podróż w świat rozwiązywania problemów przez zwierzęta. - Temple Grandin, autorka m.in. "Zrozumieć zwierzęta" i "Zwierzęta czynią nas ludźmi"

Zdumiewające... przejdzie do klasyki gatunku - i świetnie się czyta. - „People”

de Waal wytrąca z równowagi i zmusza do przyjrzenia się sobie samemu na nowo - „Observer”

Frans de Waal jest profesorem psychologii na Uniwersytecie Emory i dyrektorem Living Links Center w Atlancie. W 2007 r. magazyn „Time” uznał go za jedną ze stu osób, które kształtują nasz świat. Autor m.in. książek Małpy i filozofowie (CCPress 2013), Bonobo i ateista (CCPress 2014), Małpa w każdym z nas (CCPress 2015).

Dlaczego jesteśmy ciekawi świata? Czym w ogóle jest ciekawość? Kiedy staje się ona intelektualnym grzechem, który prowadzi nas do poznawczego piekła? Czy nuda jest ceną, którą płacimy za to, że czasem bywamy zaciekawieni?

Ciekawość nie jest oczywistym przedmiotem refleksji. Rzadko zastanawiamy się, skąd się bierze i jakie pełni funkcje. Przyjmujemy jej istnienie bez komentarza. Tymczasem świat bez ciekawości w ogóle nie przypominałby naszego świata. Jest to potężna siła psychiczna, która pozwala nam gromadzić wiedzę i zmieniać otaczającą nas rzeczywistość. Bez zrozumienia, czym jest ciekawość, nie sposób odpowiedzieć na pytanie, kim jest człowiek.

TRZECH FILOZOFÓW – TRZY PERSPEKTYWY – JEDNO POJĘCIE

Czy przestrzeń ma prędkość, a czas – kształt? Czy możliwa jest podróż w czasie i powstawanie czegoś z niczego? Czy nasz kosmos jest jedynym wszechświatem, a Ziemia jedynym miejscem, gdzie istnieje życie?

Kilkanaście lat temu w gwiazdozbiorze Erydanu odkryto dziwnie pusty fragment nieba, który zgodnie z obecnymi modelami kosmologicznymi nie powinien istnieć – zupełnie jakby coś ,,pożarło” kawałek wszechświata. Czym jest ta gigantyczna pustka i jak powstała?

To tylko jedna z wielu zagadek, z którymi zmagają się współcześni kosmologowie. Choć dzięki postępom fizyki i astronomii potrafimy prześledzić życie i śmierć gwiazd, usłyszeć drgania czasoprzestrzeni i dostrzec łunę Wielkiego Wybuchu, kosmos wciąż kryje przed nami wiele tajemnic, na czele z tą najważniejszą – jak powstał wszechświat i życie.

Najnowszą książkę Paula Daviesa czyta się jak najlepszą powieść kryminalną. Słynny fizyk gra w niej rolę detektywa, który błyskotliwie i z gawędziarską swadą prowadzi nas od zagadki do zagadki, proponuje i rozważa możliwe odpowiedzi, ale i stawia kolejne znaki zapytania.

Przejrzyste, pełne wiedzy i dowcipu wprowadzenie do wielkich pytań współczesnej fizyki i kosmologii, w którym opisane są nie tylko triumfy, ale także sprawy nierozwiązane. Paul Davies w najlepszym wydaniu!

Ian Stewart, autor książki Liczby natury

Choć na rynku wydawniczym nie brakuje książek popularnonaukowych o fizyce kwantowej, są one zwykle pisane albo przez fizyków, albo przez zawodowych popularyzatorów nauki. Te pierwsze skupiają się zwykle na formalizmie i podstawach matematycznych mechaniki kwantowej, przez co nie zawsze da się z nich wyczytać, jak niesamowity jest tak naprawdę świat kwantowy. Te drugie skupiają się z kolei często na wybranych ciekawostkach i po ich przeczytaniu czytelnik wciąż często nie wie, co tak naprawdę mówią o świecie fizycy.

Co się dzieje w świecie kwantów? to wyjątkowy na polskim rynku owoc współpracy pomiędzy fizykiem specjalizującym się w fizyce kwantowej oraz filozofem specjalizującym się w filozofii nauki i kosmologii. Autorzy wprowadzają czytelnika w zaledwie dwa klasyczne eksperymenty fizyczne, rekonstruując je jednak w wyjątkowo cierpliwy sposób, krok po kroku, odwołując się do serii specjalnie wykonanych dla tej książki szczegółowych ilustracji. Wszystko po to, aby odpowiedzieć na jedno proste pytanie: "Jaki jest tak naprawdę świat w skali kwantowej?". Próby odpowiedzi na nie to właśnie interpretacje mechaniki kwantowej, które zostają obrazowo wytłumaczone w drugiej części książki.

Książka ta może stanowić pierwsze wprowadzenie w świat fizyki kwantowej dla młodzieży licealnej i dorosłych oraz atrakcyjną odmianę dla czytelników, którzy czytują literaturę popularnonaukową, jednak zainteresowani są świeżym, głębokim i przemyślanym spojrzeniem na świat kwantowy.

Książka zawiera znakomity, systematyczny opis najtrudniejszej i do dziś nierozumianej części mechaniki kwantowej, tak zwanych interpretacji, czyli prób zrozumienia związku między formalizmem matematycznym a wynikami doświadczeń. - prof. Krzysztof Meissner

Jak to się stało, że jedna z małp przeszła tak niezwykłą drogę od lasów tropikalnych Afryki po współczesne globalne społeczeństwo informacyjne?

Książka Robina Dunbara doskonale łączy ze sobą naukową precyzję i wielki talent narratorski autora, dzięki czemu przedstawiona w niej opowieść jest nie tylko wiarygodna, ale przede wszystkim fascynująca i pobudzająca do myślenia. Człowiek. Biografia przedstawia epokę „przed historią” – najbardziej tajemniczy, ale przy tym kluczowy fragment opowieści o człowieku.

Historia ewolucji człowieka fascynuje nas jak żadna inna: zdajemy się posiadać niedającą się zaspokoić ciekawość tego, kim jesteśmy i skąd pochodzimy. Tradycyjnie, historię tę opowiada się zawsze przy pomocy kości i kamieni, które składają się na zapis archeologiczny - i nie bez przyczyny. Zwykle tylko one mogą nam dostarczyć poczucia pewności. W ciągu ostatniego półwiecza archeologowie niechętnie oddalali się od sfery "twardych dowodów", nie chcąc być oskarżonymi o oddawanie się spekulacjom. A przecież kamienie i kości wytyczają zaledwie peryferia faktycznego terytorium, na którym odbyła się ewolucja człowieka, czyli obszaru przemian społecznych i umysłowych, które, krok za krokiem, dały początek współczesnym ludziom.

To właśnie tutaj rodzą się naprawdę wielkie pytania: Co znaczy „być człowiekiem” (w przeciwieństwie do bycia małpą człekokształtną)? I w jaki sposób staliśmy się tym, czym jesteśmy?

Robin DunbarRobin Dunbar (ur. 1947), angielski antropolog i psycholog ewolucyjny, specjalizujący się w badaniach ssaków naczelnych, zwłaszcza pawianów. Pracuje na Uniwersytecie Oksfordzkim, gdzie przewodniczy grupie badawczej zajmującej się społecznymi i ewolucyjnymi aspektami neurologii na Wydziale Psychologii Eksperymentalnej. Jest autorem książki Nowa historia ewolucji człowieka (CCPress 2014)

Czy jest prawdziwe powiedzenie, że wszystkie nauki dzielą się na fizykę i zbieranie znaczków?

W takim razie co z matematyką?

Czy nauki ścisłe i humanistyka to organiczne części tej samej, ogólnoludzkiej kultury?

Zarówno wśród „zwykłych” ludzi, jak i wśród osób zajmujących się pracą naukową dominuje przeciwstawianie nauk ścisłych, czyli przede wszystkim matematyki i fizyki, naukom humanistycznym. Czasem czyni się to wywyższając ścisłość nauk ścisłych, czasem wskazując na ich ograniczenia, niemożność uchwycenia prawdziwej, żywej złożoności, której nie mogą uchwycić struktury formalne. Tymczasem to przeciwstawienie nie jest absolutne: u źródeł podstawowych pojęć matematyki i fizyki są doświadczenia potoczne, odniesienia do człowieczej perspektywy postrzegania świata, próby jego spontanicznego modelowania, sądy wartościujące – jednym słowem takie zachowania, które można znaleźć również u podstaw nauk humanistycznych.

Świat fizyczny jest niemiłosiernie logiczny i dlatego fizyka dopiero wtedy zaczęła odnosić sukcesy, gdy nauczyła się badać świat przy pomocy narzędzi matematycznych. Nie jest jednak pewne, czy obecnie rozwijane teorie matematyczne są najlepszymi możliwymi narzędziami potrzebnymi fizyce lub innym naukom, które chcą formułować prawa, a nie tylko „zbierać znaczki”.

Stawiając w tym książkowym dwugłosie pytanie, czy fizyka i matematyka to nauki humanistyczne, nie zamierzamy tego pytania rozstrzygać do końca – odpowiedź na nie zależy od zbyt wielu osobistych i kulturowych preferencji – ale chcemy dać wyraz przekonaniu, że obydwie te dziedziny – nauki ścisłe i humanistyka – są organicznymi częściami tej samej, ogólnoludzkiej kultury. Bez którejkolwiek z nich nasza kultura byłaby płaska i zubożona. Żeby widzieć trójwymiarowo trzeba mieć dwoje oczu.

Fragment Wstępu

Wśród fizyków krąży powiedzenie, że wszystkie nauki dzielą się na fizykę i zbieranie znaczków. Czy jest to przejaw ich megalomanii, czy tylko nieco żartobliwe wyrażenie przekonania, ze fizyka jest nauką podstawową?

Zarówno wśród „zwykłych” ludzi, jak i naukowców dominuje przeciwstawianie nauk ścisłych naukom humanistycznym. Czasem czyni się to wywyższając ścisłość nauk ścisłych, czasem wskazując na ich ograniczenia, niemożność uchwycenia prawdziwej, żywej złożoności, której nie mogą uchwycić struktury formalne. Tymczasem to przeciwstawienie nie jest absolutne: u źródeł podstawowych pojęć matematyki i fizyki leżą doświadczenia potoczne, odniesienia do człowieczej perspektywy postrzegania świata, próby jego spontanicznego modelowania, sądy wartościujące – jednym słowem takie zachowania, które można znaleźć również u podstaw nauk humanistycznych.

Michał Heller – uczony, kosmolog, filozof i teolog. Laureat Nagrody Templetona i założyciel Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie. Autor m.in. książek Filozofia przypadku (CCPress 2012); Bóg i nauka. Moje dwie drogi do jednego celu (CCPress 2013); Granice nauki (CCPress 2014); Bóg i geometria. Gdy przestrzeń była Bogiem (CCPress 2015).

Czy wiara i nauka stoją do siebie w opozycji, czy też może wzajemnie się uzupełniają? Czy w świetle najnowszych odkryć naukowych opis stworzenia świata przestawiony w Księdze Rodzaju ma sens? O co naprawdę chodziło w sporze Kościoła z Galileuszem? Czym była Gwiazda Betlejemska? Dlaczego Pluton przestał być planetą? W jaki sposób rozumieć początek i koniec wszechświata? A także – jak wiara katolicka traktuje kwestię chrztu istot pozaziemskich?

Na te i inne pytania starają się udzielić odpowiedzi dwaj jezuici, brat Guy Consolmagno, astrofizyki dyrektor Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego, oraz jego zastępca, ojciec Paul Mueller, historyk i filozof nauki. W książce Czy ochrzciłbyś kosmitę, napisanej w formie pasjonującego dialogu zabarwionego sporą dawką niebanalnego humoru, autorzy podejmują interesujące i ważne zagadnienia, analizując je zarówno z religijnego, jak i naukowego punktu widzenia. Pozycja ta z pewnością okaże się niezwykle interesującym i cennym przewodnikiem dla wszystkich, którzy poszukują odpowiedzi na pytania pojawiające się na styku nauki i religii.

Brat Guy Consolmagno SJ - posiadacz dwóch dyplomów z MIT oraz doktoratu Uniwersytetu Arizonyz planetologii. Od 1993 r. pracuje w Obserwatorium Watykańskim, gdzie jego badania koncentrują się wokół meteorytów, planetoid oraz ewolucji małych ciał w Układzie Słonecznym.

Ojciec Paul R. Mueller SJ - posiada stopień magistra filozofii, teologii i fizyki, a także doktorat Uniwersytetu Chicago z historii i filozofii nauki. Przed dołączeniem w 2000 r. do personelu badawczego Obserwatorium Watykańskiego był członkiem wydziału filozoficznego Uniwersytetu Loyola w Chicago

Szaman powiedział mi, że moja babcia wciąż żyje. Za sprawą mechaniki kwantowej. Nie żyje jedynie tu i teraz. Czy to prawda? Krótka odpowiedź brzmi: takie stwierdzenie wcale nie jest całkowicie błędne. Dlaczego? Co mechanika kwantowa ma do powiedzenia na temat zmarłych babć? O czym, do licha, jest ta książka?

Mówiąc krótko: o wielkich pytaniach, które pojawiają się w naszym życiu, a na które odpowiedzi może udzielić fizyka. Od pytań o to, czy chwila teraźniejsza różni się od przeszłości i czy nasze zachowania są przewidywalne po rozterki związane z tym, czy prawa fizyki mogą wpływać na nasze decyzje i czy żyjemy we Wszechświecie, który myśli i się rozwija niezależnie od nas.

Sabine Hossenfelder udowadnia nam, że fizyka to nie tylko teoretyzowanie uprawiane przez bujających w obłokach naukowców. To nasze życie codzienne, to wszystko, co istnieje we Wszechświecie, łącznie z Tobą, z samą autorką książki i z babcią dociekliwego czytelnika.

Czy Wszechświat myśli? jest książką dla wszystkich, którzy nie obawiają się stawiać wielkich pytań i są gotowi zmierzyć się z wnioskami, do jakich mogą one prowadzić.

...Wszystko dzieje się w przypowieściach, aby „patrzyli oczami, a nie widzieli, słuchali uszami, a nie rozumieli...” (Łk 4, 12).

Czyżby Jezus naprawdę chciał, żeby słuchający nie widzieli i nie rozumieli? Oczywiście, nie. Z tych słów przebija jedynie głębokie rozczarowanie. Można słuchać i nie rozumieć, na przykład gdy słowo pada na skalistą ziemię, ale patrzeć i nie widzieć...? Oczy są świadkiem, który nie kłamie. Można je co najwyżej zamknąć, by nie widzieć, lub patrzeć w innym kierunku, by widzieć co innego. „Oczy widzące” to takie oczy, które mają odwagę widzieć to, na co patrzą.

Trzeci tom kazań wybitnego uczonego, ks. prof. Michała Hellera, wygłoszonych podczas Mszy Świętej o 10.30 w parafii św. Maksymiliana w Tarnowie.

Michał Heller – uczony, kosmolog, filozof i teolog. Laureat Nagrody Templetona i założyciel Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie. Autor m.in. książek 10.30 u Maksymiliana (CCPress 2014), Zakład o życie wieczne (CCPress 2015), Moralność myślenia (CCPress 2015) Bóg i geometria. Gdy przestrzeń była Bogiem (CCPress 2015), Przestrzenie Wszechświata (CCPress 2017).