We wrześniu 2007 w waszyngtońskim mieszkaniu Christophera Hitchensa odbyła się dwugodzinna rozmowa, w której udział obok gospodarza wzięli Richard Dawkins, Sam Harris i Daniel Dennett. Ta dyskusja „Czterech Jeźdźców Apokalipsy”, jak już wówczas nazywali ich dziennikarze, została nagrana i sfilmowana. Było to pierwsze i jedyne w tym gronie spotkanie czterech autorów, których przetłumaczone na dziesiątki języków i wydawane w milionowych nakładach książki stały się zarzewiem „nowego ateizmu”. Nagranie trafiło do Internetu – między innymi na YouTube oraz na witrynę fundacji Richarda Dawkinsa, która je realizowała – i miało miliony odsłon. Dziś po raz pierwszy ta dyskusja, która w niczym nie straciła na aktualności, ukazuje się w druku. Publikacji towarzyszą specjalnie na tę okoliczność przygotowane teksty jej uczestników. Niestety tylko trzech, bo gospodarz spotkania, Christopher Hitchens, umarł na raka w grudniu 2011 roku. Książka poprzedzona jest wstępem pióra Stephena Fry, znanego brytyjskiego aktora, komika, pisarza i reżysera, a także - o czym już nie wszyscy wiedzą – ateisty.

W książce przedstawiono podejście interdyscyplinarne, łącząc różne perspektywy naukowe reprezentowane przez pedagogikę społeczną, socjologię i antropologię kulturową. Publikacja jest wynikiem badań prowadzonych na zamówienie Urzędu Miasta Łodzi. Projekt ten dotyczył modelowania nowo powstającej jednostki w Łodzi, mającej świadczyć usługi społeczne na obszarze poddawanym rewitalizacji. Założeniem zespołu badawczego było przyjrzenie się procesom rewitalizacyjnym oraz ich realizacji na przykładzie instytucji opisanej w publikacji. W książce znajdują się więc analizy i interpretacje materiałów po badaniach, w których uwzględnione zostały m.in. warunki przestrzenno-społeczne wpływające na projektowaną jednostkę, a także różnorodność jej przyszłych beneficjentów oraz innych aktorów społecznych. Autorzy podejmują też kwestię innowacyjności w polityce społecznej miasta.

W niniejszym opracowaniu podjęty został problem rozwoju mediów i komunikowania masowego w Europie. Tytuł opracowania – „Europa multimedialna” – odnosi się do wielości mediów, które dzisiejszym Europejczykom dostarczają informacji i rozrywki, pomagają zrozumieć otaczającą ich, złożoną rzeczywistość itd. Multimedialność to jednak przede wszystkim zastany etap rozwoju mediów. Procesy komunikowania masowego przebiegają bowiem według następującego schematu: stadium elitarne – stadium popularyzacji – stadium specjalizacji – stadium multimedialne. Dziś mamy właśnie do czynienia ze stadium multimedialnym, przynajmniej gdy chodzi o kontynent europejski i inne rozwinięte regiony świata. Istota i objawy multimedialności, widoczne na tak zwanym Starym Kontynencie, przedstawione są właśnie w niniejszym opracowaniu. Książka składa się z dwóch rozdziałów: w pierwszym mowa jest o rozwoju prasy drukowanej, a więc najbardziej tradycyjnego spośród tradycyjnych mediów, zaś w drugim – o mediach elektronicznych, Internecie, koncernach multimedialnych i europejskiej sferze publicznej. Dochodzi tu zatem do zderzenia tradycji z nowoczesnością, historii ze współczesnością, prasy drukowanej z nowymi mediami elektronicznymi. Obszernym dodatkiem do rozdziału pierwszego jest Case study 1 – analiza treści trzech regionalnych dzienników hiszpańskich (katalońskiego „Avui”, baskijskiego „El Correo” oraz galicyjskiego „La Voz de Galicia”), ukazująca ich rolę w kształtowaniu nowoczesnych regionalizmów w odniesieniu do współczesności hiszpańskiej i europejskiej. Dodatkiem zaś do drugiego rozdziału jest Case study 2 – analiza rynków telewizyjnych państw Unii Europejskiej w epoce cyfryzacji i multimedialności. Skoro dochodzi w tym opracowaniu do zderzenia tradycji z nowoczesnością, to także forma powinna być konsensusem między tradycją a nowoczesnością. Stąd właśnie dwie wersje książki: tradycyjna – drukowana, dostępna głównie w bibliotekach naukowych, przede wszystkim uniwersyteckich, oraz nowoczesna – elektroniczna (e-book), dostępna w Internecie. To, co łączy te dwie wersje, to darmowy dostęp – oto kolejny z objawów (czy też wymogów) nowoczesności na koniec pierwszej dekady XXI wieku! Radosław Sajna

Wspólną ramą odniesienia dla artykułów zamieszczonych w tomie 64/3 Przeglądu Socjologicznego jest szeroko rozumiana problematyka kultury rozważana w odniesieniu do różnych aspektów współczesności. Autorzy tekstów koncentrują się zwłaszcza na tematyce konsumpcji kulturowej, socjologii muzyki oraz przemianach religijności. Punktem wyjścia dla rozważań na temat, często ostatnio dyskutowanego, zjawiska konsumpcji kulturowej jest analiza oparta o charakterystykę struktury współczesnego społeczeństwa (po)nowoczesnego i związanej z tym płynności gustów odbiorców. Na uwagę zasługuje tu zwłaszcza dyskutowane w tekstach pojęcie wszystkożerności, jak się zdaje, niewystarczająco wykorzystywane w polskiej socjologii kultury. Z kolei intencją Autorów artykułów prezentujących dorobek socjologii muzyki było przede wszystkim przedstawienie Czytelnikowi tej, ciągle mało znanej w socjologii polskiej, subdyscypliny. Teksty mają charakter informacyjno-analityczny. Ich lektura daje wyobrażenie o pracach badawczych i zainteresowaniach teoretycznych socjologów muzyki oraz umożliwia wgląd do szerokiej literatury przedmiotu. Ostatni zamieszczony w tym tomie Przeglądu Socjologicznego tekst poświęcony jest problematyce religijności w Rosji. W artykule przedstawiony jest zarówno kontekst historyczny jak i zachodzące współcześnie w społeczeństwie rosyjskim procesy przemian religijności. Rozpatrywane tu kwestie, w perspektywie szerzej rozumianych zmian kulturowych i społecznych, można rozważać nie tylko w odniesieniu do zaprezentowanego studium przypadku.