Trzecia książka Yuvala Noala Harariego po „Sapiens. Krótkiej historii ludzkości” i „Homo deus. Krótkiej historii jutra”. Czy sztuczna inteligencja zastapi ludzi? Czy da się uniknąć katastrofy ekologicznej? Jak będzie wyglądać świat zmodyfikowanych biotechnologicznie ludzi? Czy demokracja przetrwa? Czy terroryści sięgną po broń jądrową? Czy rynek będzie decydowł o wszystkim? Jak przygotować się na to, co nas czeka za 5, 10 i 15 lat? "21 lekcji na XXI wiek" to zaproszenie czytelnika do wzięcia udziału w debacie na temat naszych czasów. Harari z właściwą sobie lekkością, w krótkich rozdziałach, omawia i analizuje zjawiska, które dziś definiują cywilizację homo sapiens i wpływają na jej losy.

Królowe, królowie i generałowie wypełniają podręczniki po brzegi. Ale skąd oni wszyscy się wzięli? Dlaczego niektórzy z nas mieszkają w pałacach i rządzą, podczas gdy inni muszą sprzątać ich posiadłości i wykonywać rozkazy? W drugim tomie serii dla młodych czytelników uznany filozof i historyk Yuval Noah Harari wyjaśnia, w jaki sposób rewolucja sprzed dziesięciu tysięcy lat wciąż wpływa na nasze życie. Pokazuje, w którym miejscu wszystko poszło nie tak i jak jeszcze możemy to naprawić. Przekonaj się, jak niewinny eksperyment z uprawą pszenicy doprowadził do głodu, zarazy i wojny. Dowiedz się, w jaki sposób starożytni maniacy rozwinęli pismo i dlaczego twoi rodzice muszą płacić podatki. Poznaj dwa gadatliwe szkielety, krokodyla ze złotymi kolczykami oraz pięćdziesiąt miliardów przygnębionych kurczaków i odkryj, jak ludzka zdolność kontrolowania roślin oraz zwierząt doprowadziła do tego, że próbujemy kontrolować siebie nawzajem.

Przed ludzkością stoją dziś wielkie wyzwania: ocieplenie klimatu, wyczerpywanie zasobów, rozwarstwienie ekonomiczne. W połowie wieku na Ziemi będzie żyło dziesięć miliardów ludzi, głównie w miastach. Nic więc dziwnego, że to właśnie tam rozegra się batalia o przyszłość globu. Lektura obowiązkowa dla aktywistek i aktywistów ruchów miejskich, urbanistek, architektów, radnych, polityczek i polityków, dla świadomych mieszkanek i mieszkańców miast, a także dla tych, którzy chcieliby po prostu poznać wreszcie dobrego dewelopera.

Publikacja adresowana do wszystkich zainteresowanych funkcjonowaniem gospodarki zdolnej do efektywnego odpowiadania na uniwersalne i kontekstualne wyzwania i zagrożenia rozwojowe i skracania dystansu rozwojowego pod względem jakości życia, funkcjonującej w ramach sprawiedliwego i suwerennego państwa. Szczególnie polecana młodzieży akademickiej i licealnej, nauczycielom, pracownikom naukowym i politykom.

Ziemią – na każdej szerokości geograficznej: od afrykańskich sawann po czapy lodowe Grenlandii – rządzą ludzie. Ale jak to się stało, że dysponujemy taką potęgą? Yuval Noah Harari, autor bestsellera Sapiens, pokaże wam, że posiadamy wielką siłę, dzięki której wciąż tworzymy najprzeróżniejsze dziwne i tajemnicze rzeczy: od duchów i demonów po rządy i korporacje. Jak dzięki ogniowi udało nam się zmniejszyć żołądki? Co gra w piłkę nożną mówi o byciu człowiekiem? I dlaczego spośród wszystkich bajek najwięcej osób uwierzyło w tę o pieniądzach? Dowiecie się tego, podążając śladami pradawnych ludzi, którzy wyruszyli tysiące lat temu z Afryki. To historia ludzkości, jakiej wcześniej nie znaliście. Poznacie karły i gigantyczne węże, Wielkiego Ducha Lwa mieszkającego ponad chmurami i ujrzycie… palec sprzed kilkudziesięciu tysięcy lat (!), który ujawnia tajemnice pochodzenia człowieka.

W tej wciągającej i barwnej książce, która jest pierwszym tomem większej serii, profesor Harari przedstawia się młodym czytelnikom. Ale w rzeczywistości Niepowstrzymani są lekturą dla każdego (od lat 9 do 109!), kto kiedykolwiek zadał sobie pytanie: Kim jesteśmy i skąd się tu wzięliśmy?

Od Redakcji Społeczeństwo europejskie w coraz większym stopniu staje się społeczeństwem miejskim. W literaturze naukowej studia miejskie z różnymi obszarami badań stają się coraz bardziej dynamicznie rozwijającą się subdyscypliną. Miasta, zwłaszcza globalne, stają się głównymi miejscami inicjowania rozwoju społeczno-gospodarczego. W tym kontekście nieco mniej uwagi poświęca się ośrodkom miejskim, które na skutek utraty statusu miasta przemysłowego popadły w pewien stan zastoju na skutek zmian związanych z postępującym procesem globalizacji. Aktualny, LXIII/1 tom Przeglądu Socjologicznego zawiera prezentację tekstów będących wynikiem prowadzonych badań w różnych ośrodkach akademickich nad procesami współdziałania i jakością życia w niemetropolitalnych miastach europejskich poddawanych wpływom różnych procesów politycznych i gospodarczych. Tom otwiera esej o perspektywach integracji i polityce europejskiej tak istotnie oddziałującej na procesy zachodzące w środowiskach miejskich. Kolejny artykuł koncentruje uwagę na problematyce miast partnerskich w kontekście formowania się relacji przyjaźni i współpracy w polityce europejskiej. Artykuł następny dotyczy wzorów i struktury zaufania w poprzemysłowych miastach Europy Środkowej i Wschodniej. Dwa kolejne teksty prezentują wyniki badań socjologów nad problematyką jakości życia zarówno w ujęciu teoretycznym jak i empirycznym. W pierwszym z nich prowadzone są analizy przydatności pomiarów tego zjawiska, a w drugim prezentowane są wyniki badań w odniesieniu do poprzemysłowych miast Europy Środkowej i Wschodniej. W kolejnych artykułach podejmowane są zagadnienia relacji pomiędzy miastem postrzeganym w kategoriach kulturowo-społecznych, a miastem jako pewną formą przedsiębiorczości oraz próby analiz przestrzeni miejskiej w perspektywie „teorii scen”. Tom zamyka tekst referujący problemy współczesnych wspólnot mieszkaniowych w mieście poprzemysłowym.

Numer specjalny (część II): Psychologia kulturowa [Special issue (part II): Cultural psychology] Redaktor numeru: Anna Kwiatkowska [Editor: Anna Kwiatkowska] W numerze [Contents] Grażyna Wieczorkowska-Wierzbińska, Jerzy Wierzbiński, Anna Olga Kuźmińska: Porównywalność danych sondażowych zebranych w różnych krajach [Comparability of survey data collected in different countries], doi: 10.7366/1896180020142901, s. 128–143; Anna Kwiatkowska, Joanna Roszak, Renata Sikora, Ben C. H. Kuo, Konstantin Karpinskij, Tatiana Gushchina, Greta Gober: Kulturowa adaptacja Międzykulturowej skali radzenia ze stresem (Cross-Cultural Coping Scale, CCCS) Kuo, Roysircara i Newby-Clarka [Cultural adaptation of Cross-Cultural Coping Scale – CCCS, by Kuo, Roysircar and Newby-Clark], doi: 10.7366/1896180020142902, s. 144–164; Kuba Kryś, Karolina Hansen: Tylko głupcy uśmiechają się do obcych? Analiza różnic kulturowych w postrzeganiu społecznym inteligencji i szczerości osób uśmiechniętych [Only the stupid smile at strangers? Analysis of cultural differences in social perception of intelligence and honesty of smiling individuals], doi: 10.7366/1896180020142903, s. 165–178; Monika Biłas-Henne, Paweł Boski: Bufor wielokulturowy [Multicultural buffer], doi: 10.7366/1896180020142904, s. 179˜–199; Katarzyna Lubiewska: Znaczenie kolektywizmu i indywidualizmu dla zachowań rodzicielskich matek oraz przywiązania polskich i niemieckich nastolatków w perspektywie hipotezy kulturowego dopasowania [Cultural fit hypothesis: The impact of individualism-collectivism on maternal parenting and adolescent attachment in Germany and Poland], doi: 10.7366/1896180020142905, s. 200–219; Magdalena Żemojtel-Piotrowska, Jarosław Piotrowski, Piergiorgio Argentero, Sergiu Baltatescu, Gopa Bardhwaj, Marcin Bukowski, Rachel Calogero, Melania Chargazia, Amanda Clinton, Murnizam Hj. Halik, Dzintra Ilisko, Narine Khachatryan, Martina Klicperova-Baker, Monika Kovacs, Eva Letovancova, Kadi Liik, Jarosław Michałowski, Ivo Nord, Elena Paspalanova, Pablo Perez de Leon, José Techera, Mariano Rojas, Joanna Różycka, Beate Seibt, Iryna Semkiv, Habib Tiliouine, Ha Khanh Truong, Alain Van Hiel, Kees van den Bos, Eduardo Wills-Herrera: Kulturowe wymiary postaw roszczeniowych [Cultural dimensions of entitlement], doi: 10.7366/1896180020142906, s. 220–240.

Czasopismo tworzy forum wymiany wiedzy i upowszechniania wyników badań z zakresu nauk społecznych. Walorem czasopisma jest jego interdyscyplinarny charakter, umożliwiający rozpatrywanie zjawisk społecznych z różnych perspektyw badawczych. Publikujemy przede wszystkim artykuły dotyczące zagadnień stanowiących przedmiot zainteresowania demografii, ekonomii, filozofii, historii, komunikacji społecznej, polityki społecznej i socjologii. Czasopismo jest półrocznikiem, przyjmujemy teksty w językach polskim i angielskim.

ARTYKUŁY: Katarzyna Szmigiel-Rawska, Justyna Ślawska, Sylwia Waruszewska, Identyfikacja gmin zurbanizowanych na podstawie danych przestrzennych, s. 7-25, doi: 10.7366/1509499548601 Przemysław Tomczak, Agnieszka Latocha, Dominik Sikorski, Robert Szmytkie, Katarzyna Kajdanek, Paulina Miodońska, Od regresu do sukcesu. Identyfikacja obszarów wiejskich na podstawie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego, s. 26-47, doi: 10.7366/1509499548602 Grzegorz Dumieński, Alicja Lisowska, Andrzej Tiukało, Badania ilościowe źródłem danych o adaptacyjności gmin zagrożonych powodzią w zlewni Nysy Kłodzkiej, s. 48-68, doi: 10.7366/1509499548603 Maciej Pilny, Sposoby wyznaczania stref w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego największych polskich miast, s. 69-82, doi: 10.7366/1509499548604 Joanna Zuzanna Popławska, Strategie reprezentowania interesów mieszkańców przez ruchy miejskie w Polsce, s. 83-97, doi: 10.7366/1509499548605 Agnieszka Murawska, Działania łódzkich ośrodków wsparcia ekonomii społecznej – jako wsparcie dla rozwoju regionu, s. 98-113, doi: 10.7366/1509499548606 RECENZJE: Roman Szul, Dominika Studzińska, Zmiana roli i charakteru granicy polsko-rosyjskiej a uwarunkowania rozwoju polskiej strefy przygranicznej, s. 117-118, doi: 10.7366/1509499548607

Głównym obszarem analizy, któremu poświęcono największą liczbę publikacji, były determinanty potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw, ze zwróceniem uwagi na uwarunkowania kulturowo-organizacyjne innowacyjności przedsiębiorstw, profesjonalizm i kompetencje pracownicze, nowoczesność struktury TI w zakresie e-learningu i nauczaniu zdalnym oraz wysokość nakładów na badania i rozwój i ich efektywność. Prezentowane w artykułach dane z badań wykazały, że wspomniane uwarunkowania i czynniki mają istotny wpływ na potencjał innowacyjny przedsiębiorstw, a tym samym na ich działalność innowacyjną, mierzoną liczbą wprowadzonych innowacji. Kolejny nurt badań opisanych w trzech artykułach dotyczy ekonomicznych i ergonomicznych aspektów kształtowania stosunków i warunków pracy w przedsiębiorstwie i gospodarce. Przegląd wyników badań na te tematy oraz badania własne, empiryczne autorów artykułów umożliwiły sformułowanie propozycji doskonalenia warunków pracy oraz szczegółowe zalecenia i metody zwiększania dobrostanu pracowników. Przedstawiono m.in.: niedogodności pracy stanowiska montażowego i sposoby ich niwelacji; przyczyny i skutki mobbingu, opisano przy tym profil mobbera oraz wskazano sposoby ograniczenia tego zjawiska, zaprezentowano również koncepcję ergonomicznej analizy i rekonstrukcji systemu czasu pracy w przedsiębiorstwie. Kolejny nurt analizy oscyluje wokół badania procesu jakości obsługi klienta oraz procesu obsługi reklamacji. Dla celów budowy wzorca obu tych procesów wykorzystano m.in. metodę servqual oraz wskazania normy PN-ISO 10002: 2006. Odrębną grupę stanowią publikacje z zakresu finansów i turystyki. Pozytywnie zweryfikowano tezę, że hotele butikowe stanowią atrakcyjną ofertę noclegową dla wymagających turystów. W kwestii inwestycji finansowych dokonano oceny zyskowności różnych strategii inwestowania na giełdach Europy Środkowo-Wschodniej.(...)

Ekonomia jest nauką społeczną i odnosi się do zachowań oraz funkcjonowania wspólnot ludzkich. Musi więc uwzględniać wiedzę humanistyczną i społeczną, osiąganą w innych niż ona dziedzinach nauki. Jest niebezpieczną i zwodniczą iluzją, że można zachowaniami ludzkimi kierować jedynie przez odpowiednio dobrane stymulatory i bodźce ekonomiczne, a wydajną aktywność gospodarczą uzyskiwać niezależnie od otoczenia politycznego, społecznego, kulturowego, a nawet ekologicznego. A skoro takie czynniki należy uwzględniać, to trzeba je rozpoznać i zbadać. W książce Janusz A. Majcherek przedstawia autorską interpretację różnorodnych uwarunkowań procesów prowadzących do wzrostu bogactwa i rozwoju społecznego lub biedy i destrukcji społecznych struktur. Praca Janusza Majcherka jest przemyślanym i dopracowanym wywodem odnoszącym się do zawsze ważnych i zawsze aktualnych kwestii społeczno-gospodarczych. Jestem przekonany, że wywoła ona żywą dyskusję, gdyż w wielu punktach stanowisko Autora jest – w dobrym znaczeniu – kontrowersyjne. prof. dr hab. Jerzy Hausner (z recenzji)