Ta opowieść to podróż do świata naszych przodków – tych, których pamiętamy, i tych sprzed setek tysięcy lat. W południowej Polsce odnaleziono liczące nawet do pół miliona lat ślady protoplastów współczesnego człowieka, a w jednej z jaskiń Jury Krakowsko-Częstochowskiej pozostałości po przedstawicielach kultury magdaleńskiej, być może zabitych i zjedzonych w kanibalistycznej uczcie około piętnastu tysięcy lat temu. Ten malowniczy wapienny pejzaż to dom naszych ojców, dziadów i pradziadów, którzy mówią do nas w snach, wracają w podświadomych lękach. Książka Andrzeja Muszyńskiego wymyka się klasyfikacjom: to przepiękna proza autobiograficzna i prehistoryczny reportaż śledczy zarazem. To historia pełna barwnych postaci, a nasi przodkowie należący do różnych gatunków hominidów są odmalowani równie żywo, jak dziadek czy sąsiedzi autora.

Tuż po wojnie w niewielkim lesie Dębrzyna koło Przeworska grupa mężczyzn rabowała i mordowała ludzi wracających z robót w III Rzeszy. Okoliczni mieszkańcy wiedzieli, kim byli sprawcy, ale milczeli na temat dokonanych zbrodni. Rafał Hetman, skupiając się na losach pokoleń dwóch polskich rodzin, opowiada splątaną niczym system leśnych korzeni historię, w której rzeczywistość przeplata się z mitem, pamięć kroczy pod rękę z zapomnieniem, a reporter staje się częścią historii, którą opisuje. Próbując odpowiedzieć na pytanie, kto mordował w Dębrzynie, Hetman drobiazgowo rekonstruuje pełny chaosu i lęku czas tuż po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski, a śledząc ponad sto lat historii niewielkiego lasu, zastanawia się nad istotą procesów, które składają się na naszą zbiorową (nie)pamięć.

W Natchez, niewielkim mieście nad rzeką Missisipi, czas jakby się zatrzymał. We wspaniałych rezydencjach wzniesionych przed wojną secesyjną matrony w krynolinach opowiadają gościom o historii tego miejsca, a potem oprowadzają ich po imponujących posiadłościach. Uważny słuchacz będzie jednak zdezorientowany – a co z niewolnikami? Dlaczego prawie zniknęli z tych opowieści? Czy to nie tu mieścił się drugi co do wielkości na Południu targ, na którym kupowano i sprzedawano ludzi? Nie chodzi o wojnę, rasizm, niewolnictwo – odpowiedzą mu – chodzi o piękno naszych domów, celebrowanie naszej spuścizny! Dumni ze swojej ekscentryczności, mieszkańcy miasta pielęgnują stare rytuały – coroczne przedstawienia w dość wybiórczy sposób prezentujące przeszłość miasta, świąteczną paradę, w czasie której pijani kierowcy pod ochroną policji rozdają podarki dzieciom z ubogich rodzin… Natchez nie jest jednoznaczne. Podczas wojny secesyjnej opowiedziało się po stronie Unii. Miało cieszącego się ogromnym poparciem czarnego burmistrza i czarną większość wśród radnych. Wielu ludzi nie chce podziałów. W końcu tutejsi biali i czarni to często całkiem dosłownie – siostry i bracia. Ale jak żyć razem, mając tak odmienne doświadczenia? Jak znaleźć słowa, żeby opowiedzieć wspólną historię?

Monografia gromadzi studia poświęcone wyobrażeniom zbiorowym, mitom politycznym, wreszcie - pamięci zbiorowej. To problematyka, która budzi coraz większe zainteresowanie nie tylko historyków, którzy zwykle bywają bliżsi idiografii, lecz także politologów, socjologów, specjalistów od stosunków międzynarodowych i kulturoznawców. Jesteśmy zaskakiwani zarówno tym, co się dzieje w Europie i na innych obszarach globu ziemskiego, czyli rozpadem z pozoru stabilnego ładu, jak i szybkością oraz nieprzewidywalnością zmian, których nie są w stanie przewidzieć prospektywnie nastawieni ludzie nauki. Mamy do czynienia z obojętnością społeczeństw nawet wtedy, gdy zagrożenie staje się bezpośrednie. Poniekąd stajemy się zbiorowościami, jakich nie wymyśliłby George Orwell. Niewielkie grupy sterników zbiorowej świadomości ludzi „popychają” te społeczności w kierunkach, które sami znają. Wszystko to dzieje się za sprawą usilnego dążenia do kreowania wyobrażeń zbiorowych przez nowoczesne media. Refleksja nad problematyką wyobrażeń zbiorowych i tożsamości w jej dwóch wymiarach staje się zatem żywotnie potrzebna. W serii ukazały się m.in.: Migracje. Ujęcie interdyscyplinarne, pod red. Tomasza Domańskiego Pieniądze w służbie dyplomacji. Państwowe fundusze majątkowe jako narzędzie polityki zagranicznej, pod red. Tomasza Kamińskiego Stany Zjednoczone - Chiny. W stronę dwubiegunowości?, pod red. Joanny Ciesielskiej-Klikowskiej i Magdaleny Marczuk-Karbownik Political Players? Sovereign Wealth Funds’ lnvestments in Central and Eastern Europe, pod red. Tomasza Kamińskiego Francja i Niemcy w procesie integracji europejskiej w latach 1992-2007, Joanna Ciesielska-Klikowska Międzynarodowe oblicze terroryzmu. Ujęcie interdyscyplinarne, pod red. Tomasza Domańskiego Europa swoich, Europa obcych. Stereotypy, zderzenia kultur i dyskursy tożsamościowe, pod red. Magdaleny Żakowskiej, Agaty Dąbrowskiej, Jakuba Parnesa Międzynarodowa pozycja Kanady (2006–2018), Marcin Gabryś, Magdalena Marczuk-Karbownik, Tomasz Soroka

Publikacja stanowi nowatorskie na gruncie polskiej politologii opracowanie dotyczące wyobrażeń zbiorowych – kategorii kojarzonej głównie z socjologią – z punktu widzenia badaczki sfery polityki. Przyjęty model teoretyczny posłużył autorce do naszkicowania i przeanalizowania kształtów wyobrażeń zbiorowych społeczeństw byłej Jugosławii w niełatwym okresie przedłużającego się kryzysu gospodarczego i nawarstwiania się kolejnych problemów politycznych. Pogłębiona diagnoza odczuć zwykłych ludzi na temat otaczającej ich rzeczywistości doprowadziła do konstatacji, iż w ostatnich latach piętrzące się trudności i negatywne emocje zaczęły przeważać nad optymistycznymi przesłankami, a utrzymanie stabilności regionu wymaga bardziej stanowczych i przemyślanych działań ze strony wspólnoty międzynarodowej. Monografia, napisana z perspektywy politologicznej i oparta na danych jakościowych, łączy w sobie pierwiastki innych nauk społecznych i humanistycznych, co wydawało się konieczne do integralnego wyjaśnienia interdyscyplinarnej kategorii wyobrażeń zbiorowych. Takie poszerzone spojrzenie na skomplikowany region bałkański może przyczynić się do jego lepszego poznania i zrozumienia.