omasz Stawiszyński, filozof i publicysta, w kilkudziesięciu wnikliwych esejach przygląda się najbardziej aktualnym problemom współczesności. Klarownie i zajmująco pisze o tym, co na pierwszy rzut oka niewidoczne, ćwicząc siebie i nas w myśleniu i rozumieniu świata. Za motto do tej książki mogłoby służyć hasło, które w latach dziewięćdziesiątych towarzyszyło kampanii reklamowej filmu Matrix. Miało ono postać pytania: czy kiedykolwiek wydawało ci się, że z tym światem jest coś nie tak? Domyślna odpowiedź jest oczywiście twierdząca. Powszechne zwłaszcza dzisiaj, kiedy światem nieustannie wstrząsają kolejne kryzysy. Kiedy rozpadają się kolejne z pozoru nienaruszalne struktury życia społecznego. I kiedy perspektywa takiej czy innej apokalipsy – na skutek zmian klimatu, wojny nuklearnej, wielkiej pandemii albo buntu biednych przeciwko bogatym – wydaje się więcej niż prawdopodobna. Jeśli dodamy do tego media społecznościowe i internet, które zamiast – jak o tym niegdyś marzono – sprzyjać budowie globalnej wspólnoty, wzmacniają tylko nasze naturalne tendencje do zamykania się w niewielkich totemicznych plemionach bańkach, krajobraz robi się jeszcze bardziej problematyczny. Ta książka bierze się z przekonania, że właśnie w takim świecie – ba, nade wszystko w takim – dystans, niespieszna analiza unikająca łatwych utożsamień i zbiorowych odruchów są potrzebne co najmniej tak samo jak maseczki w czasie pandemii. Bo choć w erze obrazu, emotikonu i bezzwłocznego działania myślenie i rozumienie nie cieszą się specjalną estymą – nic bez nich nigdy nie zmienimy na lepsze, nie będziemy bowiem wiedzieć, co by należało zmienić i dlaczego.

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa. Od blisko dwudziestu lat redakcja „Prac Polonistycznych” (najpierw pod kierunkiem Krystyny Poklewskiej, a od ponad dekady — Wiesława Pusza) nadaje tomom charakter monograficzny. Ukazały się roczniki poświęcone dorobkowi autorskiemu: Z. Herberta, J. Słowackiego, J. Tuwima, wydano tomy tematyczne: Przypomnienia i promocje; U zbiegów stuleci; Zaskoczenia; „Jakaż to nuża wisi nade mną”, czyli w okowach ciała i duszy; Romantycy — fantastyka — podróż; Tobie — teraz. W kręgu literackich ofiarowań; Z powodu okoliczności, pod wpływem chwili; Pory dnia, pory roku; Potomność i potomkowie. Zapisać się w pamięci, zapisać się w nazwisku; Jak literat z literatem. Słowem i czynem, na tak i na nie; Z warsztatów badaczy literatury oświecenia. Aktualia. W ostatnich latach pismo wzbogaciło się o nowe działy; do „Rozpraw i artykułów” doszły „Edycje”, „Na marginesach lektur” i „Przekłady”. W roku 2014 planowany jest tom: Talent i umiejętności w literackiej potrzebie. Wszystkie publikowane artykuły mają charakter naukowy. Każdy z publikowanych artykułów ma angielską wersję tytułu oraz streszczenie w języku angielskim. Od rocznika 2012 tomy zawierają indeks nazwisk.