Dzieci i młodzież są współcześnie największą grupą odbiorców usług internetowych, a co za tym idzie są szczególnie narażone na cyberoszustwa. Książka ma na celu opis najlepszych praktyk będących odpowiedzią na liczne przypadki cyberzagrożeń. Oferowana wiedza może okazać się niezbędnym narzędziem pracy dla nauczycieli i pedagogów. Pozwoli także osobom pracującym z dziećmi i młodzieżą lepiej zrozumieć, w jaki sposób placówki edukacyjne mogą wykorzystać wiedzę do budowania kultury cyberbezpieczeństwa.

Oddajemy w ręce Czytelników kolejny numer czasopisma „Informatyka Ekonomiczna”. Zawarte w nim artykuły naukowe prezentują szerokie spektrum poglądów oraz przemyśleń autorów wynikających z doświadczeń zdobytych w trakcie wieloletniej praktyki związanej z tworzeniem, doskonaleniem oraz stosowaniem nowoczesnych technologii w organizacjach. Przedstawiają one także kierunki naukowe oraz tendencje w zakresie współpracy między podmiotami gospodarczymi a ośrodkami naukowymi z całej Polski. Należy podkreślić unikatowy charakter niniejszego numeru czasopisma oraz jego niezmierną wartość naukową – powstał on w wyniku wymiany naukowej między ośrodkami akademickimi, zainicjowanej w ramach kolejnej już XI konferencji naukowo-dydaktycznej Naukowego Towarzystwa Informatyki Ekonomicznej. Jej zorganizowanie w bieżącym roku przypadło Instytutowi Informatyki Ekonomicznej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, który w tym roku obchodzi 40-lecie swojego istnienia. Przesłankami dla wyboru prezentowanej tematyki były z jednej strony odnotowane w literaturze trendy rozwoju nowych technologii informacyjnych wykorzystywanych w zarządzaniu, z drugiej zaś – problematyka zarządzania i realizacji projektów informatycznych jako przedsięwzięć inwestycyjnych z uwypukleniem aspektów związanych z aktualnymi kierunkami implementacji innowacyjnych rozwiązań informatycznych wspomagających funkcjonowanie współczesnych organizacji. Wybrane do opublikowania w aktualnym 31 numerze „Informatyki Ekonomicznej” prace podzielone zostały na trzy główne bloki tematyczne. Pierwszy blok tematyczny związany jest z prezentacją kierunków i współczesnych koncepcji rozwoju informatyzacji. W obszarze tym znalazły się artykuły: E. Ziemby, M. Bratnickiego, C. Olszak, J. Kisielnickiego, T. Lipczyńskiego, I. Pawełoszek, M. Mach-Król, J. Korczaka, M. Hernesa, M. Baca, J. Zawiły-Niedźwieckiego, I. Chomiak-Orsy, A. Nowickiego, E. Abramek, A. Sołtysik-Piorunkiewicz, H. Sroki, M. Sobińskiej, M. Tabakow oraz B. Franczyka. Druga grupa artykułów to prace poświęcone problematyce zarządzania projektami informatycznymi, wśród których można wymienić prace takich autorów, jak: M. Lasek, A. Adamus, V. Tasic, L. Drelichowski, M. Niedźwiedziński, W. Chmielarz, M. Zborowski, B. Wachnik, M. Twardochleb, S. Łacheciński oraz M. Kieruzel. Trzecia grupa, stanowiąca swoistą kontynuację tematyki projektów informatycznych, obejmuje artykuły poświęcone zagadnieniom związanym z trendami informatyzacji organizacji, a w szczególności prezentacji projektów innowacyjnych rozwiązań informatycznych. W tym obszarze znalazły się opracowania: A. Szewczyk, J. Korczaka, H. Dudycz, M. Dyczkowskiego, M. Lasek, D. Kosieradzkiego, D. Jelonek, Ł. Łysika, R. Kutery, P. Machury, B. Butryn, M. Laski, J. Sobieskiej-Karpińskiej, M. Hernesa, B. Śmiałkowskiej, T. Dudka, A. Bytniewskiego oraz L. Rozenberga.

Publikacja darmowa

„Nasz opór przed cyfrową zabawą jest jak opór Sokratesa przed słowem pisanym. Jest daremny. Twoje dzieci potrzebują twojej pomocy.” Opierając się na przełomowych badaniach w dziedzinie ekonomii, psychologii, filozofii oraz edukacji, dr Jordan Shapiro kończy z bojaźliwym załamywaniem rąk, które często towarzyszy dyskusji o dzieciach i technologii. Jego książka zawiera konkretne, praktyczne rady, jak efektywnie wychowywać i edukować dzieci w zglobalizowanym nowym świecie i jakich narzędzi do tego używać. „Nowe cyfrowe dzieciństwo” przedstawia aktualny, inspirujący i pozytywny obraz współczesnych dzieci, które mogą stworzyć świat postępowy, różnorodny, wartościowy i połączony na wiele różnych sposobów. Świat, którego dzisiejsi dorośli nie są w stanie sobie wyobrazić.

Rozmowy Davida Lyona z Zygmuntem Baumanem to dialog dwóch znakomitych socjologów i jednocześnie przyjaciół, których w zasadniczych kwestiach łączy wspólnota poglądów i diagnoz. Tematem ich dyskusji są rozmaite, towarzyszące nam na każdym kroku, formy inwigilacji i nadzoru: wszechobecne kamery, system kontroli i monitoringu w miejscach pracy i w przestrzeni publicznej, systemy pozyskiwania i przetwarzania danych osobowych, media społecznościowe (blogi, fotoblogi, videoblogi, serwisy społecznościowe), a także telefony komórkowe. Bauman i Lyon zastanawiają się nad społecznymi, politycznymi i kulturowymi konsekwencjami ich funkcjonowania. Mowa jest więc o depersonalizacji relacji międzyludzkich z powodu eliminowania z wielu sfer ludzkiej aktywności bezpośredniego, osobistego kontaktu; o poczuciu zagrożenia i niepewności, odczuwanym przez coraz większą liczbę ludzi; o cywilizacji konsumenckiej z agresywną i wszechobecną inwigilacją potencjalnych konsumentów; o pozyskiwaniu i przetwarzaniu danych osobowych przez sklepy internetowe i firmy ubezpieczeniowe; o wyrafinowanych formach reklamy. Bauman, w błyskotliwym i niepozbawionym ironii wywodzie, odsłania zaskakująco wiele podobieństw między zaawansowaną technologią militarno-szpiegowską a pozornie niewinnym Facebookiem i udowadnia, że wspólnie przyczyniają się one do postępującego zaniku prywatności i zacierania granicy między sferą prywatną a publiczną. Czytelnik ma wyjątkową okazję śledzenia rozmowy dwóch wielkich indywidualności na tematy dotyczące każdego z nas - książka pomoże mu w rozumieniu zagrożeń, jakie niosą zmiany we współczesnym świecie.

Społeczeństwem informacyjnym zajmują się przedstawiciele wielu dziedzin nauki i praktyki: filozofowie, socjologowie, ekonomiści, lekarze, inżynierowie i politycy. Szczególną rolę w powstającej formacji społeczno-ekonomicznej odgrywają informatycy rozumiejący znaczenie i potrzebę szerokiego wykorzystania komputerów we wszystkich dziedzinach życia. Zastosowanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych wymaga zaś zadbania o bezpieczeństwo systemów komputerowych oraz przetwarzanych w nich danych. Wychodząc naprzeciw zainteresowaniu tą tematyką, autorzy poruszają w książce zagadnienia dotyczące rozwoju nowych technologii komputerowych i teleinformatycznych oraz opisują ich zastosowania w elektronicznej administracji, gospodarce i edukacji. Publikacja jest adresowana do studentów zarządzania i ekonomii oraz do osób chcących dowiedzieć się więcej na tematy związane z nową formacją społeczno-ekonomiczną. Może być zarówno podręcznikiem, jak i poradnikiem dla kadry menedżerskiej zainteresowanej nowymi technologiami informacyjnymi i ich bezpieczeństwem. Autorami książki są pracownicy Katedry Informatyki Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego zajmujący się od wielu lat zagadnieniami społeczeństwa informacyjnego, organizacji wirtualnych, gospodarki elektronicznej, technik komputerowych oraz bezpieczeństwa w sieci.

Autor przekonująco przedstawia społeczne, polityczne i ekonomiczne implikacje technologii sieciowych oraz ich zastosowań w rozmaitych dziedzinach i instytucjach. Czy znajdujemy się w samym środku cyfrowej rewolucji? Czy nowe technologie informacyjne i komunikacyjne powołały do życia nowy rodzaj społeczeństwa, czy też wzmacniają i przedłużają istniejące wzorce i więzi? Odwołując się do wyrafinowanego modelu relacji technologia - społeczeństwo, Barney docieka, co w erze internetu uległo zmianie, a co pozostało takie samo. Wśród dyskutowanych kwestii znajdują się debaty dotyczące "ekonomii wiedzy"; cyfrowe przemiany w dziedzinie zatrudnienia i pracy; globalizacja i status państwa narodowego; perspektywy cyfrowej demokracji; nowe ruchy społeczne, a także kultura, wspólnota i tożsamość w epoce nowych mediów. Książka ta jest nieocenionym zasobem informacji dla wszystkich, którzy pragną mądrze się odnaleźć w społeczeństwie sieci, w tym dla studentów socjologii, medioznawstwa i nauk o komunikacji.

Rozwój technologii informacyjnych wpływa w coraz większym stopniu na nasze życie. Technologia ta wykorzystywana jest w procesach informacyjnych różnych organizacji. Widać to szczególnie w organizacjach gospodarczych, urzędach administracji państwowej i samorządowej oraz instytucjach użytku publicznego. Widoczne też jest wykorzystywanie jej przez społeczeństwo do zwykłego porozumiewania się. Unowocześnianie technologii informacyjnych wymaga wprowadzania ciągłych zmian i rekonstruowania funkcjonujących systemów informatycznych. Obecne systemy informatyczne – stosowane np. w bankowości – różnią się zasadniczo od tych, które były wykorzystywane w latach osiemdziesiątych czy dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Różnica przejawia się w tym, że obecnie do obsługi tych systemów wykorzystuje się urządzenia mobilne, których wcześniej nie było. Pozwalają one klientom korzystać z systemu bankowego w trybie on line – w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca. Inną zmianą są systemy informatyczne tworzone w nowych obszarach, z nowymi możliwościami świadczenia usług, które dotychczas nie były tak podatne na informatyzację, jak w przypadku pojawienia się nowych technologii informacyjnych (sieci internetowych, smartfonów, tabletów itp.). Te zmiany technologiczne i spowodowane nimi zmiany konstrukcyjne zachodzą w wielu systemach informatycznych wykorzystywanych w różnych organizacjach, co zostanie w pewnym zakresie zaprezentowane w opracowaniu.

Cyberzagrożenia, ich rodzaje, skutki i rozwój, a także zjawiska, jakie one powodują, i rezultaty ich występowania, są przedmiotem badań i analiz pracowników Zakładu Nauk o Administracji i Bezpieczeństwa w Administracji Wydziału Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej. Wyniki uzyskanych badań w obszarze zagrożeń są przedmiotem różnorodnych projektów badawczych, seminariów oraz prowadzonych wykładów i ćwiczeń w procesie dydaktycznym studentów. Niniejsza publikacja prezentuje wybrane z nich, które były treścią seminarium naukowego poświęconego tej ważnej tematyce, skupionej wokół problemu badawczego, jakim są Współczesne trendy cyberzagrożeń społeczeństwa informacyjnego. Do problemów tych zaliczono szczególnie: stan zagrożeń informacji w cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej, rodzaje zagrożeń, przewidywane ich skutki i trendy rozwojowe; cyberterroryzm a cyberterror, ich stan i rozmiar oraz zagrożenia, jakie ze sobą niosą, i zjawiska, jakie im towarzyszą; współczesny wymiar cyberwojny, sprowadzony do zagrożenia, które współcześnie dotyka wszystkich obywateli, wszystkie organizacje i instytucje społeczeństwa informacyjnego; „nietechniczne” elementy współczesnych zagrożeń, z którymi spotykamy się codziennie, zagrożenia, które dotykają nas wszystkich, a z których do końca nie zdajemy sobie sprawy; rezultat zagrożeń i powszechne stosowanie współczesnych narzędzi wymiany informacji i jej przetwarzania, sprowadzające się do niebezpiecznego zjawiska, jakim jest wykluczenie cyfrowe; rezultat zagrożeń i celowej działalności człowieka, sprowadzający się do dezinformacji obywateli w przestrzeni cyfrowej jako instrumentu ingerencji w jego wolność i prawa; obszar badań zagrożeń w cyberprzestrzeni na przykładzie cyberprzemocy i poszukiwanie nowych sposobów oraz metod badawczych w tym obszarze. Wskazane problemy są przedmiotem poszczególnych części niniejszej monografii, do studiowania których serdecznie zapraszamy.

Wchodząc w XXI wiek Polska – jak i cały świat – stała się areną cyfrowej rewolucji. Komputery z fantastycznych wizji przeobraziły się w przedmioty codziennego użytku. Bezgłośny światłowód wyparł skrzeczące modemy, a pokolenie MTV, zbiorowy umysł zjednoczony przed telewizorem, ustąpiło przed pokoleniem Neo, cyborgami połączonymi z komputerami – i sobą nawzajem. Miłość, polityka, kultura, media – globalna sieć odmieniła wszystko. Internet stał się „miejscem”, w którym żyjemy, bawimy się, kochamy, walczymy i nienawidzimy. Czytamy fake newsy, tweetujemy, share’ujemy kontent, lajkujemy… Stanowimy konglomerat umysłów, ciał i maszyn. Wszyscy jesteśmy połączeni. Wszyscy jesteśmy cyborgami.

Konkretny, praktyczny przewodnik, który nauczy, jak sprawić, by relacja naszego dziecka z cyfrowym światem była zdrowa i bezpieczna. Kieszonkowe ekrany stały się nieodłącznym elementem życia nie tylko naszego, ale też naszych dzieci. Dla nas telefony komórkowe, smartwatche, tablety i przenośne konsole były nowościami. Uczyliśmy się ich obsługi, stopniowo poznawaliśmy interaktywny świat, powoli zanurzaliśmy się coraz głębiej w sieć. Dla naszych dzieci ekrany są oczywistością, nie znają świata bez nich, a po sieci poruszają się nieporównywalnie zgrabniej niż my. Co nie znaczy, że są w niej zupełnie bezpieczne i że wiedzą, jak dbać o higienę cyfrową.

Telefon komórkowy – kiedyś symbol statusu, dziś nieodłączny towarzysz każdego z nas. Mały komputerek ukryty w torebce czy kieszeni, bez którego trudno wyobrazić sobie codzienność. Pełny aplikacji porządkujących rzeczywistość – za ich pośrednictwem płacimy, bawimy się, pracujemy. Z nimi zasypiamy i z nimi się budzimy. Żyjemy w czasach trzech ekranów – telewizora, komputera i komórki, które konkurują ze sobą o naszą uwagę. Smartfony zmieniły sposób, w jaki konsumujemy i tworzymy treści. Czy to nie brzmi, jakbyśmy utknęli w grze komputerowej? Michał R. Wiśniewski błyskotliwie i z nutą nostalgii prowadzi nas przez historię telefonizacji. Od ciężkich i wielkich komórek z lat dziewięćdziesiątych, przez kosztowne SMS-y i MMS-y na początku XXI wieku, aż po dziesiątki aplikacji na ultranowoczesnych smartfonach. Rozkłada na czynniki pierwsze zagrożenia i korzyści płynące z coraz to nowszych cyfrowych rozwiązań i osadza je w szerszym kontekście – społecznym i politycznym. TikTok i mapy Google’a, Messenger i Candy Crush Saga, kolorowe emoji i szarzy panowie w garniturach używający Twittera jako politycznej broni. Możliwości jest wiele, a wybór którą „zabójczą aplikację” ściągnąć, należy do nas. Czy to my zmieniamy świat za pomocą smartfonów, czy to one zmieniają nas? Nie wiadomo. There’s no app for that.