PERFORMATIVE ASPECTS OF ART The concept of performativity has been usually evoked in the discussions on the philosophy of language and the reflection on theatre and performance art. However, in recent years there have been some attempts to broaden its scope. The theoretically inclined researchers have been working out the main assumptions of the aesthetics of performativity. These are claimed to include the challenging of the boundaries of artistic disciplines, and emphasizing the active role of the recipients, for whom the art works become events developing in consequence of their actions. Besides those attempts to grasp the theoretical consequences of “the performative turn”, one should also note some very interesting practical analyses, employing the theory in the discussion on concrete works from different domain of art. It appears that one can discover transformational potential, focus on change rather than just existence, even in the domains traditionally regarded as “artifactual” (painting, sculpture, installations). The planned volume of “Art Inquiry” will be devoted to the reflection on both directions of expansion of the concept of performativity. We would like the authors to consider its general significance for aesthetics and for the theory of various domains of art. We also hope that they will show the changes occurring when its unique perspective is adopted in the discussion on both theatre, paratheatrical experiments, and film, and the domains which have traditionally emphasized the role of the artistic artifact. The title of this volume invites questions about the possible scope of performativity and its kinds. PERFORMATYWNE ASPEKTY SZTUKI Zagadnienie performatywności podejmowane było najczęściej w rozważaniach z zakresu filozofii języka oraz w refleksji nad teatrem i sztuką performance. W ostatnich latach zauważyć można jednak próby jego rozszerzenia. Z jednej strony zmierzają one do wypracowania założeń estetyki performatywności. Wśród jej cech wskazywane jest kwestionowanie granic poszczególnych dziedzin artystycznych, zaakcentowanie aktywnej roli odbiorców, dla których utwory stają się wydarzeniami rozwijającymi się w wyniku ich działań itd. Oprócz prób sformułowania teoretycznych konsekwencji „zwrotu performatywnego” zauważyć można także bardzo interesujące konkretne analizy polegające na uwzględnieniu właściwych dla niego założeń przy rozważaniu dokonań z różnych obszarów sztuki. Okazuje się, że nawet w obszarach twórczości uważanych tradycyjnie za „wytwórcze” (malarstwo, rzeźba, instalacja) odkryć można aspekty transformacyjne, zakładające nie trwanie, a przemiany. W najnowszym tomie „Art Inquiry” przewidywane jest rozważenie obu zasugerowanych wyżej obszarów ekspansji idei performatywności. Z jednej strony rozważone mają być jej ogólne konsekwencje dla estetyki i teorii różnych dziedzin sztuki. Z drugiej, pokazane zmiany występujące, gdy właściwy dla niej punkt widzenia zostanie uwzględniony zarówno w obszarze refleksji teatralnej, parateatralnej, filmowej, jak w dziedzinach, w których tradycyjnie akcentowano rolę wytwarzanego przedmiotu (dzieła). Tytuł tego tomu ma właściwie charakter pytania o możliwy zakres performatywności i jej odmiany.

Czwarta część najpopularniejszego literackiego sitcomu ostatnich lat. Spokój na zamku zostaje zakłócony. Personel musi zmierzyć się z falą przestępstw przetaczających się przez Kostkę. Czy w obliczu tak dramatycznych wydarzeń można zachować dobry humor? Oczywiście! Nowi bohaterowie, nowe wątki i kolejna dawka doskonałej rozrywki. Evžen Boček mistrzowsko bawi się konwencją, serwując gagi i humor sytuacyjny, za które pokochały go rzesze czytelników.

Czwarta część najpopularniejszego literackiego sitcomu ostatnich lat. Spokój na zamku zostaje zakłócony. Personel musi zmierzyć się z falą przestępstw przetaczających się przez Kostkę. Czy w obliczu tak dramatycznych wydarzeń można zachować dobry humor? Oczywiście! Nowi bohaterowie, nowe wątki i kolejna dawka doskonałej rozrywki. Evžen Boček mistrzowsko bawi się konwencją, serwując gagi i humor sytuacyjny, za które pokochały go rzesze czytelników.

Błyskotliwe dialogi, humor sytuacyjny i wiele zaskakujących zwrotów akcji – warto odwiedzić mieszkańców Kostki po raz trzeci. Rozpoczynają się wakacje, a załoga zamku Kostka ma nadzieję na najlepszy sezon w historii. Lecz złośliwy los jak zwykle niweczy wszystkie plany... Arystokratka Maria, kucharka pani Cicha, kasztelan Józef i ogrodnik pan Spock zapraszają na kolejną odsłonę swoich przygód.

Błyskotliwe dialogi, humor sytuacyjny i wiele zaskakujących zwrotów akcji – warto odwiedzić mieszkańców Kostki po raz trzeci. Rozpoczynają się wakacje, a załoga zamku Kostka ma nadzieję na najlepszy sezon w historii. Lecz złośliwy los jak zwykle niweczy wszystkie plany... Arystokratka Maria, kucharka pani Cicha, kasztelan Józef i ogrodnik pan Spock zapraszają na kolejną odsłonę swoich przygód.

Kolejne przygody arystokratki Marii, jej rodziców oraz zwariowanego personelu zamku Kostka. Maria Kostka otrzymuje zaproszenie na pewien dwór królewski! Jednak początkowa radość ostatniej arystokratki szybko mija, gdy okazuje się, że wyjazd wiąże się z wieloma prozaicznymi problemami. Trzeba wybrać delegację spośród najdziwniejszej załogi zamkowej na świecie oraz przygotować ją do dalekiej eskapady... Kogo Maria zabierze ze sobą na dwór królewski? Czy podróż przebiegnie zgodnie z planem? Jak przedstawiciele zamku Kostka zostaną przyjęci przez poważne, koronowane głowy? I najważniejsze: czy Maria wreszcie zaręczy się z Maksem?

Rodzina Kostków, która przybyła z USA do Czech do dawnej siedziby rodu, próbuje zmierzyć się z morawską rzeczywistością bardzo odbiegającą od ich wyobrażeń o życiu arystokracji. Kilogramy antydepresantów i hektolitry orzechówki nie rozwiązują pojawiających się problemów. Tymczasem na zamku nieuchronnie rozpoczyna się dochodowy sezon turystyczny, a nikt, łącznie ze służbą, nie przywykł do ciężkiej pracy...

Rodzina Kostków, która przybyła z USA do Czech do dawnej siedziby rodu, próbuje zmierzyć się z morawską rzeczywistością bardzo odbiegającą od ich wyobrażeń o życiu arystokracji. Kilogramy antydepresantów i hektolitry orzechówki nie rozwiązują pojawiających się problemów. Tymczasem na zamku nieuchronnie rozpoczyna się dochodowy sezon turystyczny, a nikt, łącznie ze służbą, nie przywykł do ciężkiej pracy.

Książka ta jest o przygodzie autora z radiem o fascynacji która trwała - uwzględniwszy dziecięcy wiek inicjacji - ponad pięćdziesiąt lat. W tej barwnej, czasem jędrnej, zawsze zabawnej opowieści znajdziemy też mnóstwo anegdot i dygresji odnoszących się do pozaradiowego świata, życia w Peerelu, przypominających ludzi radia i estrady, historyjki o potyczkach z cenzurą, o „technikach” radiowych potwierdzających starą prawdę, że Polak potrafi. A wszystko to bogato ilustrowane zdjęciami i rysunkami autora.

Pedro Lemebel to w Chile autor kultowy. „Stara, biedna ciota” (jak sam o sobie mówił), bojownik o prawa człowieka, performer i autor dziesiątek miejskich kronik, był jednym z najmocniejszych głosów w latynoskiej literaturze ostatnich kilku dekad. „Drżę o ciebie matadorze” to jedyna dłuższa forma w dorobku tego mistrza kronik, na poły poetyckich felietonów, na poły reportaży, w których eksplorował życiorysy i niedole locas – ciot, pedałów, osób trans, doświadczających przemocy zarówno pod rządami Pinocheta, jak i w demokratycznym Chile. Santiago – stolica Chile, rok 1986. Młody bojownik partyzantki miejskiej wplątuje w przygotowania do zamachu na Augusta Pinocheta znacznie starszego, nie interesującego się polityką transwestytę, który utrzymuje się z robótek krawieckich dla ludzi z kręgu dyktatora. Doskonała satyra na dyktaturę i niezwykła historia milości (niemożliwej). Na podstawie "Drżę o ciebie matadorze" nakręcono film o tym samym tytule ("Tengo miedo torero") w reżyserii Chilijczyka Rodrigo Sepúlveda.

Frank ma obsesję na punkcie kwadratów. Wyjeżdża na wojnę, a kiedy wraca z frontu, jest wściekły: jak to możliwe, że w jego kraju, gdzie wszystko miało być idealne, czyli wyłącznie kwadratowe, pojawiły się trójkąty, prostokąty, a nawet koła?! Skandal! Frank postanawia za wszelką cenę przywrócić porządek.

Pretekstem do tej wyjątkowej (także od strony graficznej i wizualnej) opowieści jest historyczna postać Francisca Franco - hiszpańskiego dyktatora. Historia opowiedziana przez Ximo Abadię nie dotyczy jednak tylko Hiszpanii, ofiarami dyktatury wciąż bowiem padają liczne społeczeństwa na świecie, są kraje, w których konsekwentnie ogranicza się wolności obywatelskie i którym dyktatura bezpośrednio zagraża.

Niedługi tekst i seria szalenie sugestywnych ilustracji tworzą razem zmyślny obraz wydarzeń - pozbawiony osądu, ale będący zarazem mocnym świadectwem tego, w jak głębokie zło może zabrnąć jeden człowiek, pociągając przy tym tłum, potrafiący bardzo długo ukrywać prawdę, pod przykrywką "wygodnego życia". "Dyktator" to nie jest książka historyczna. To wielki znak zapytania o nasze prawa, o wolność. No i jak wszyscy wiemy: to, co zostawimy cuchnące i w stanie gnicia, samo się nie wyczyści, raczej zacznie wydzielać truciznę i szybko, acz niepostrzeżenie, rozprzestrzeniać wokół nas….