Jak przeciwdziałać dzisiejszemu kryzysowi zaufania do mediów? Choć rozprzestrzenianie się fałszywych wiadomości, zwanych fake newsami, jest obecnie powszechnym i bardzo niebezpiecznym problemem, wciąż nie udało się opracować skutecznych metod przeciwdziałania mu. Częściowo może wynikać to z faktu, że dotąd skupiano się głównie na analizie skutków i mechanizmów rozpowszechniania zjawiska fake newsów, a nie jego genezy. Publikacja Klaudii Rosińskiej poszerza dotychczasową perspektywę badawczą o ten stosunkowo nowy obszar, koncentrując się na ukazaniu fake newsów jako elementu szerszych procesów związanych z przekazywaniem i odbiorem informacji. Autorka rozważa między innymi: • Jak można zdefiniować i sklasyfikować zjawisko fake newsów? • Jakie czynniki technologiczne i psychologiczne wpływają na występowanie fake newsów na bezprecedensową skalę? • W jaki sposób zjawisko fake newsów było badane dotychczas? • Dlaczego obecne sposoby rozwiązania problemu dezinformacji są mało skuteczne? • W jaki sposób dziennikarze oraz indywidualni odbiorcy wpływają na skalę fałszywych przekazów w mediach i co możemy zrobić, by naprawić sytuację? Książka zawiera omówienia fake newsów znanych z polskiej przestrzeni cyfrowej, odnośniki do użytecznych narzędzi weryfikacji treści w Internecie oraz liczne materiały dydaktyczne i infografiki. Stanowi kompendium wiedzy dla studentów i pracowników naukowo-dydaktycznych na kierunkach społecznych i humanistycznych, a także dziennikarzy, nauczycieli oraz instytucji zajmujących się edukowaniem społeczeństwa obywatelskiego. Będzie też odkrywczą lekturą dla wszystkich zainteresowanych wpływem mediów na jednostki i całe społeczeństwa, w tym wojną informacyjną i cyberbezpieczeństwem.

Pisana na przełomie 2021/2022 monografia "Od wzniosłości do dowolności. Malarstwo w czasie tragicznym" stanowi podsumowanie licznych refleksji oraz komentarzy zawartych w dwóch poprzednich książkach: "Pamięć czasu – malarstwo w czasie bankructwa duchowego" oraz "Malarstwo jako egzystencja – tożsamość osobista a postawa twórcza". Nowa publikacja, pisana w kontekście trwającej pandemii COVID-19 a przede wszystkim barbarzyńskiej wojny na terenie Ukrainy, podejmuje podstawowe wyzwanie czasu obecnego, dotyczące fundamentów załamania kondycji duchowej człowieka przełomu XX i XXI wieku. Porażający zanik treści moralnych i etycznych doby obecnej skutkuje wyjątkowo odrażającą manifestacją licznych postaw, gdzie pogoń za dobrami materialnymi skutecznie niweluje z naszego życia wszystko to, co związane jest z pogłębioną refleksją na temat sensu człowieczej egzystencji, jej uniwersalnych wartości, rygorów, zasad bez których nasze życie bezpowrotnie traci ludzki wymiar, zamieniając się w nieprzyjazną przestrzeń licznych zagrożeń, lęków, frustracji, traumatycznych doznań i przeżyć. Wszystko to powoduje narastającą lawinę przygnębiających dowolności oraz dążenia do tzw. wolności od wszystkiego co pogłębia jedynie odczucie aktualnego chaosu i entropii w relacjach międzyludzkich, gdzie możliwość skomunikowania się z drugim człowiekiem staje się zasadniczym problemem.

Żyjemy w wieku „postprawdy”. Nawet Prezydent Stanów Zjednoczonych nie przejmuje się prawdziwością swoich słów - rekord pobił, kiedy w 120 minut wygłosił 125 bzdur, czyli więcej niż jedną na minutę! Płaskoziemcy i antyszczepionkowcy już nie wierzą ekspertom. Internet zmienił nasze codzienne życie w dezinformacyjne pole bitwy. Tom Phillips, redaktor serwisu fullfact.org zajmującego się sprawdzaniem faktów, każdego dnia zmaga się z zalewem bredni. I z właściwym sobie humorem udowadnia, że kłamstwo w debacie publicznej nie pojawiło się wczoraj. Ta książka nie opowiada o wydarzeniach ostatnich dni, ale zabierze was na wycieczkę objazdową po najbardziej niesłychanych kłamstwach i horrendalnych ściemach w dziejach ludzkości. Wiele z tego, co tu przeczytacie, wyda się wam niewiarygodne, a przecież nie brakowało ludzi, którzy w to wszystko wierzyli. Ciekawe, co o nas napiszą nasze wnuki?

Autorzy podejmują refleksję nad prawdą i fałszem w nauce i sztuce. Przypisują prawdzie status nieredukowalnego punktu odniesienia – tak w próbach dotarcia do elementarnej wiedzy o świecie, jak i w poszukiwaniach metod i środków artystycznych niezbędnych do osiągnięcia tego celu. Zaprezentowane tu wielopoziomowe i wieloaspektowe badania, prowadzone z wykorzystaniem materiałów pochodzących z różnych epok i różnych kultur, wyraźnie dowodzą, że prawda i fałsz stanowią podstawę wszelkiego rodzaju ludzkich motywacji, wyborów, decyzji i zachowań. Jednocześnie ujawniają, że każda próba ekstrapolacji wyników poszukiwań szczegółowych na poziom uogólnienia o ambicjach uniwersalizujących – przez sam fakt ich dyskursywizacji – albo podporządkowuje prowadzone rozważania regułom logiki formalnej, albo sytuuje je poza prawdą i fałszem. The authors discuss truth and falsehood in science and the arts. They view truth as an irreducible point of reference, both in striving for elementary knowledge about the world and in seeking methods and artistic means of achieving this goal. The multilevel and multiple-aspect research presented here, conducted on material from different periods and different cultures, shows very clearly that truth and falsehood lie at the foundation of all human motivation, choices, decisions, and behaviors. At the same time, however, it reveals that every bid to extrapolate the results of detailed studies into generalizations aimed at universalization – by the very fact of their discursivation – either subjects the discussion to the rules of formal logic or situates it outside the realm of truth and falsehood.

OD REDAKCJI "Zaczęła się wprawdzie przed 30 laty, ale wiek XXI przynosi jej wyraźną intensyfikację i konkretyzację. Chodzi o debatę na temat znaczenia wiedzy dla gospodarki i życia społecznego. Debata jest tym bardziej potrzebna, że problem nie jest jednoznaczny, a rozmaite perspektywy badawcze i praktyczne, niekiedy bardzo różniące się między sobą, wzbogacają argumentację. Niniejszy zeszyt „Przeglądu Socjologicznego” poświęcamy zagadnieniu „społeczeństwa wiedzy” (knowledge-based society) w zróżnicowanym interdyscyplinarnie i analitycznie ujęciu".(fragment)

Praca ta jest ukazaniem oraz usystematyzowaniem drogi, jaką przeszłam od pierwszych (czysto intuicyjnych) impresji malarskich, poprzez formy plastyczne będące wynikiem oswajania i transponowania emocji na obrazy, aż po świadomą transformację malarskiej przestrzeni – uwidaczniającą wewnętrzną potrzebę wniknięcia w tkankę obrazu i zjednoczenia z malarską materią. Dokonuję w niej szerokiej eksploracji malarskiego medium – wnioskując, że świadoma transformacja malarskiej przestrzeni jest w stanie kształtować procesy percepcyjne oraz ma decydujący wpływ na jakość i rodzaj generowanych emocji. Ukazuję również bezpośredni związek pomiędzy transformacją struktury i przestrzeni obrazu, a jego emocjonalnym odbiorem – przede wszystkim dzięki doświadczeniu na poziomie zmysłowym – poprzez wzrok i dotyk. Rozważam różne możliwości dekonstrukcji przestrzeni, prowadzącej do maksymalnej transformacji w jej percepcji (nie zatrzymującej się wyłącznie na zewnętrznej tkance obrazu) pozwalającej na dotarcie do najgłębszych – nawet tych najmroczniejszych – obszarów podświadomości. Szukam odpowiedzi na pytanie, dlaczego mrok jest dla artystów tak pociągający, chociaż bywa niebezpieczny oraz czy twórczość staje się jedynym – choć nie zawsze skutecznym – sposobem na jego oswojenie. W tym kontekście przywołuję twórców – zarówno z dziedziny malarstwa, jak i fotografii, literatury czy filmu – dla których ucieczka w mrok stanowi metaforę lęku, wewnętrznego niepokoju, czy zgubnego pożądania. Stawiam również tezę, że tworzenie jest swoistym rodzajem mechanizmu obronnego i podkreślam wielką wagę bezpośredniego działania ekspresji ukierunkowanej na realność przeżycia – traktującej obraz jako „zapis” wewnętrznej przestrzeni. Wykazuję, że ekspresja twórcza od zawsze była dla mnie zarówno mechanizmem obronnym, jak i jedynym sposobem na oswojenie wewnętrznego mroku, co (paradoksalnie) umożliwiło mi zrozumienie istoty światła, które współistnieje i przeplata się z mrokiem w obopólnej zależności. (…) Uwaga widza w potencjale takiej wyobraźni, takiej symulacji podróży w głąb, pomiędzy szczeliny, warstwy otchłani i mroku, gdy światło przywodzi na myśl właśnie te odwieczne zmagania przepełnione symboliką. Balansu życia i śmierci, skrytości w szczelinie i zguby w bezmiarze otchłani. Poznanie i doznanie projekcji myśli, ale i mrocznych tajemnic świata fantazji. Złożonej struktury, metafory, a nawet archetypu miejsca. W konfrontacji ze snem przed świtem, gdy ciężar ciemności przygniata, a… budzik nie dzwoni. prof. dr hab. Andrzej Banachowicz (z recenzji) (…) Artystka rozszerza swoje inspiracje naturą prześwitów o aspekt psychologiczny, sensualny, stanowiący element Freudowskiej psychoanalizy. Autorska koncepcja prześwitów ma cechy powtarzalności, jest to podobny do spirali proces zagłębiania się we własne emocje (…). Jest to też próba redefinicji własnych przeżyć i włączenie ich w obieg materii malarskiej. Powtarzający się w Jej pracach motyw zasnutego całunem struktur linearnych domu to synonim bezpowrotnie utraconego ciepła, bezpieczeństwa, beztroski. Zamglone światła w oknach, zarysy dachów to symbole odchodzącego świata, który przekroczył granice rzeczywistości, kierując się w inny, metafizyczny wymiar. prof. dr hab. Tomasz Chudzik (z recenzji)

The authors discuss truth and falsehood in science and the arts. They view truth as an irreducible point of reference, both in striving for elementary knowledge about the world and in seeking methods and artistic means of achieving this goal. The multilevel and multiple-aspect research presented here, conducted on material from different periods and different cultures, shows very clearly that truth and falsehood lie at the foundation of all human motivation, choices, decisions, and behaviors. At the same time, however, it reveals that every bid to extrapolate the results of detailed studies into generalizations aimed at universalization – by the very fact of their discursivation – either subjects the discussion to the rules of formal logic or situates it outside the realm of truth and falsehood. Autorzy podejmują refleksję nad prawdą i fałszem w nauce i sztuce. Przypisują prawdzie status nieredukowalnego punktu odniesienia – tak w próbach dotarcia do elementarnej wiedzy o świecie, jak i w poszukiwaniach metod i środków artystycznych niezbędnych do osiągnięcia tego celu. Zaprezentowane tu wielopoziomowe i wieloaspektowe badania, prowadzone z wykorzystaniem materiałów pochodzących z różnych epok i różnych kultur, wyraźnie dowodzą, że prawda i fałsz stanowią podstawę wszelkiego rodzaju ludzkich motywacji, wyborów, decyzji i zachowań. Jednocześnie ujawniają, że każda próba ekstrapolacji wyników poszukiwań szczegółowych na poziom uogólnienia o ambicjach uniwersalizujących – przez sam fakt ich dyskursywizacji – albo podporządkowuje prowadzone rozważania regułom logiki formalnej, albo sytuuje je poza prawdą i fałszem. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode).