Latem 1998 roku Tony Anderson wyruszył w góry Gruzji, by dotrzeć do zapomnianych i niedostępnych plemion – Chewsurów, Tuszynów, Raczów, Megrelów i Swanów. Intrygowały go dawne wierzenia i obyczaje, doskonale zachowane mimo wieloletniej niszczącej polityki władz komunistycznych oraz zawirowań i niepokojów politycznych po upadku Związku Radzieckiego. Ale "Chleb i proch" to nie tylko relacja z niezwykłej podróży; Anderson opisuje też skomplikowaną historię i zawiłości regionalnej polityki. Jego Gruzja, choć doświadczona przez los, wciąż jest ekscytująca i pełna życia. Mimo że jej dzieje sięgają w przeszłość głębiej niż dzieje wielu innych państw europejskich, zachowała młodzieńczą energię i żywiołowość.

To jest Gruzja! Pełna smaków, zapachów, wyjątkowej muzyki, iście bajkowych krajobrazów, niezwykłych i życzliwych ludzi, niezliczonych anegdot towarzyskich. Anna Dziewit-Meller i Marcin Meller opowiadają jak podróżowali od gór po morskie wybrzeża, biesiadowali podczas tradycyjnych uczt, rozmawiali o radościach i kłopotach... Opowiadają o tym skąd w Gruzinach głęboko zakorzeniona duma? Jak radzą sobie kobiety w świecie macho? Na czym polega tamtejszy nienachalny stosunek do punktualności? "Gaumardżos" jest o „radości życia i sztuce świętowania”, ale mnóstwo w niej gruzińskiej współczesności i historii, naznaczonej m.in. okrutną wojną na Kaukazie.

Gruzja, należąca geograficznie do Azji, a mentalnie i kulturowo do Europy, to kraj ludzi niezwykle gościnnych i otwartych, prawdziwy raj dla samodzielnych i lubiących "wschodnie klimaty" turystów. Zaprasza ich na czarnomorskie wybrzeże, w doliny, gdzie rosną figi i palmy, oraz w surowe góry o szczytach przekraczających pięć tysięcy metrów, pod którymi usadowiły się kaukaskie twierdze. Gruzja słynie z żywiołowych tańców, dobrego wina i wybornej kuchni. I mimo swojej coraz większej popularności nadal jest krainą do odkrycia.

Wydanie krytyczne niepublikowanego wcześniej tekstu Stefana Krukowskiego, jednego z ojców polskiej archeologii, dotyczącego jego badań na stanowisku jaskiniowym w Gruzji w 1916 roku. Tekst został opracowany naukowo przez zespół archeologów z Instytutu Archeologii UW, Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Rosyjskiej Akademii Nauk w St. Petersburgu, Muzeum Narodowego w Tbilisi i Ilia Muzeum w Tbilisi. Publikacja, wydana w językach rosyjskim, polskim, gruzińskim i angielskim, składa się z części wstępnej (prezentującej m.in. sylwetkę Krukowskiego, historię badań na omawianym stanowisku oraz badań nad paleolitem w Gruzji w ogóle), z tekstu Krukowskiego i towarzyszących mu ilustracji, a także z oddzielnych, wykonanych współcześnie tablic z rysunkami i zdjęciami zabytków. Stefan Krukowski, rocznik 1890, samotnik bez matury i studiów wyższych, polski badacz paleolitu, twórca szkoły badawczej, wielki nauczyciel polskich prehistoryków, w Gruzji pojawił się w maju 1916 roku. W ciągu dwóch lat penetrował jaskinie i schroniska skalne. Monografię jaskini Gvardjilas Klde napisał 100 lat temu, lecz zawarte w niej analizy równie dobrze mogłyby wyjść spod pióra współczesnego archeologa. Gdyby książka ta ukazała się drukiem, jak chciał tego Stefan Krukowski, w 1918 roku, historia archeologii europejskiej potoczyłaby się zapewne zupełnie innymi torami. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). Critical edition of the unpublished text of Stefan Krukowski, one of the fathers of Polish archaeology, regarding his research on the cave site in Georgia in 1916. The book, edited in Russian, Polish, Georgian and English, consists of the introductory part (consisting Krukowski’s biography, history of research in the site under discussion and of the research on the Paleolithic in Georgia in general), of the text of Krukowski and accompanying illustrations, as well as of the separate modern tables with drawings and photos of the artifacts.

Andrzej, były korespondent wojenny, zawsze marzył o tym, by pokazać żonie Afganistan, kraj groźny i piękny, niepodobny do żadnego innego. Ela, szamańska dusza, miłośniczka gongów i leczniczych ziół, nie była pewna, czy jest gotowa na tak niebezpieczną podróż. Pewnego dnia pakują się do starego mercedesa MB 100 i ruszają dawnym jedwabnym szlakiem, który w latach 70. przemierzały kolorowe autobusy pełne dzieci kwiatów, głodnych przygód, narkotyków i wolnej miłości. Autorzy chcą zobaczyć nigdy niezdobytą przez obce wojska dolinę Pandższiru i Bamian, buddyjskie sanktuarium zniszczone przez islamskich radykałów. Odnaleźć dawnych przyjaciół, których Andrzej poznał podczas reporterskich wypraw do strefy wojny. Ale najpierw będą musieli pokonać przyprawiające o zawroty głowy serpentyny w górach Armenii i przeprawić się przez granice, na których każdy obcy witany jest z podejrzliwością. Kto ich ugości, a kto będzie chciał oszukać? Czy stary szaman pomoże Eli pozbyć się lęku wysokości? Co zrobią, gdy na górskiej drodze hamulce w kamperze odmówią posłuszeństwa? A przede wszystkim: czy zdążą dotrzeć do Kabulu, zanim zajmą go talibowie?

Merabi ma 36 lat, pracuje w firmie ubezpieczeniowej, ma trzy siostry – i uwiera go Gruzja. Mówi: – Budujemy szklane domy, robimy euroremont, ale zaraz spod spodu wychodzi grzyb, bo nie ocieplimy ścian, a zimą nie włączymy kaloryfera, bo nas na to nie stać. Ale chcemy być nowocześni, więc kupujemy to, co kojarzy nam się z Zachodem. Z klatek – brudnych i śmierdzących, bez światła i z przeciągami, bo z jakichś powodów od zawsze buduje się je bez szyb – wchodzisz w świat jak z Dynastii: złoto, szezlongi i kominki, w których nikt nie pali, bo są tylko na pokaz. Na pokaz w Gruzji są też zmiany. Mimo ustawy antydyskryminacyjnej i równości płci wpisanej w konstytucję, kobieta na stanowisku to wciąż rzadkość, a osoba transpłciowa może zostać pobita na ulicy – i nikt jej nie pomoże. Stasia Budzisz, reporterka zajmująca się Gruzją od dekady, bada problemy kraju zamykanego często w skojarzeniach z gościnnością, smaczną kuchnią i malowniczymi krajobrazami. Jej bohaterami są wykluczeni, osoby z niepełnosprawnościami, członkowie mniejszości LGBT, kobiety i mężczyźni – zwykli Gruzini, którzy czekają na prawdziwe zmiany. Razem z nimi autorka wchodzi za drzwi gruzińskich domów.

Kaukaz jest położony między Morzem Czarnym i Morzem Azowskim na zachodzie a Morzem Kaspijskim na wschodzie. Obniżenie Kumsko-Manyckie stanowi jego północną granicę. Na południu Kaukazu znajdują się natomiast takie państwa, jak Gruzja, Armenia i Azerbejdżan, które stały się przedmiotem rozważań w niniejszej publikacji. Zasadniczym celem monografii jest przedstawienie rozwoju gospodarczego i społecznego republik Kaukazu Południowego na tle wydarzeń, jakie rozgrywały się przede wszystkim w państwie rosyjskim, a także omówienie kształtowania się relacji gospodarczych między Rosją a obszarem Zakaukazia. Autorka opisuje procesy historyczne, które zaszły w Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie.

Jak tańczy się kartuli?, Czy każdy musi się ubrudzić, jedząc chinkali? Oraz dlaczego Gruzini nie lubią kolacji przy świecach? Na te wszystkie pytania odpowiada w swojej książce „Samaradiso. Arabeski na temat Gruzji w dialogu z alter ego spisane” Katarzyna Pakosińska. Autorka, znana także ze sceny kabaretowej, napisała ją z miłości do Gruzji. „Samaradiso” to opowieść osobista, wzruszająca, ale także dowcipna, czego nie mogło zabraknąć w przypadku autorki, której estradowym znakiem rozpoznawczym jest donośny śmiech. Książka jest zilustrowana zdjęciami z prywatnego albumu autorki oraz fotografiami George’a Darchiashvilego (National Geographi, Tbilisi).

Spotykają się w gruzińskim McDonaldzie, reporter z Polski i była aktorka z Groznego. Życie Lary odzwierciedla wszystko, co na przestrzeni ostatnich lat zdarzyło się w Gruzji, Czeczenii i Syrii. Matka mudżahedinów opowiada o tym, jak wojna wielokrotnie stawała u jej drzwi. I o swojej jedynej obsesji: jej synowie mają pamiętać o tym, by „żyć, nie umierać”. Szamil i Raszid dorastają w rajskiej dolinie na rubieżach Gruzji. Jako nastolatkowie emigrują do Polski, by zostać Europejczykami. Potem wyjeżdżają dalej na Zachód, zakładają rodziny. Po latach europejski raj zaczyna ich przerażać swoją obcością i duchową pustką. Wciąga ich święta wojna, wojna o wartości ich zdaniem największe - obietnica nowego raju. Tak trafiają do Syrii… Lara wciąż walczy o to, by wrócili do domu. Pozornie odległe od siebie „kontynent rosyjski” oraz bliskowschodni kalifat okazują się ściśle związane. Na ich styku rodzi się fundamentalizm, a historia Lary pokazuje, że każdy raj może okazać się piekłem. Jagielski jest doskonałym przekaźnikiem historii Lary. Nie próbuje narzucać swojego zdania. Opisuje. Nie wychodzi poza swojego bohatera, choć spokojnie mógłby. Przecież wojnę w Czeczenii widział na własne oczy. Z ogromną - właściwą wszystkiemu, co pisze - empatią wczuwa się w rolę zrozpaczonej matki i tragicznej bohaterki, walczącej na oślep z globalnymi, niezrozumiałymi siłami.