Problem starości i funkcjonowania ludzi starszych jest w dzisiejszych czasach przedmiotem licznych dyskusji społecznych, bowiem dane demograficzne wskazują, że w wielu krajach wzrasta procent ludzi w wieku senioralnym. Dlatego przygotowanie i edukacja społeczeństwa do starości stanowić powinny nowe wyzwanie społeczne. Tym bardziej, że codzienna praktyka wskazuje, iż stosunek społeczeństwa do ludzi starszych jest bardzo różny, a ponadto uwarunkowany jest wieloma czynnikami. Zaliczyć do nich można najbliższe otoczenie, w którym senior funkcjonuje, sytuacje społeczne, w których się znajduje, sytuacje ekonomiczne, rodzinne i zdrowotne oraz sposób, w jaki nawiązuje kontakty społeczne, a także witalność życiowa, jaką przejawiają starsi ludzie. Kluczowym celem publikacji jest próba oceny postaw w stosunku do ludzi starszych oraz analiza jakości ich życia. Poznanie postaw wobec seniorów jest bardzo ważne, gdyż stereotypowe poglądy są często istotną przyczyną niewłaściwego traktowania ludzi starszych. W konsekwencji mogą negatywnie przekładać się na sposób ich funkcjonowania, powodując spadek samooceny i poczucia kontroli nad własnym życiem, co w rezultacie może prowadzić do obniżenia się poczucia jakości życia seniorów. Zamieszczone w monografii rozważania teoretyczne i badania naukowe zostały opracowane przez przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Przekłada się to na interdyscyplinarny charakter publikacji, przez co może ona stanowić ciekawą i wartościową pozycję dla wszystkich osób zajmujących się różnorodnymi aspektami starości.

Podręcznik poświęcony jest zagadnieniom priorytetowym w geriatrii - działaniom zmniejszającym wpływ procesu starzenia się na organizm oraz działaniom ograniczającym niesprawność wynikającą z procesów chorobowych. Jego autorzy są wykładowcami i praktykami zajmującymi się osobami starszymi. Publikacja zawiera aktualną wiedzę na temat wpływu aktywności fizycznej na proces starzenia się, analizy sprawności funkcjonalnej chorych starszych, zasad ich usprawniania oraz roli metod fizjoterapeutycznych w leczeniu pacjentów w wieku podeszłym. Zagadnienia w niej poruszane oparte są na doświadczeniach autorów, zdobytych w codziennej pracy z pacjentami. Podręcznik jest adresowany do studentów fizjoterapii wyższych uczelni medycznych i wychowania fizycznego oraz wyższych szkół zawodowych kształcących fizjoterapeutów. Będzie pomocny w codziennej praktyce lekarzom, pielęgniarkom, terapeutom zajęciowym. Ponieważ usprawnianie stanowi ważny element opieki, może być ważną lekturą również dla opiekunów osób starszych.

Jest to nowoczesny podręcznik uwzględniający najnowsze osiągnięcia w dziedzinie geriatrii oraz współczesne rozwiązania w opiece geriatrycznej. Publikacja została podzielona na trzy części. Część I zawiera charakterystykę procesu starzenia, w części II omówiono specyfikę chorobowości u starszych pacjentów z uwzględnieniem aspektów postępowania pielęgniarskiego w wybranych patologiach, natomiast część II jest poświęcona organizacji opieki nad starszym pacjentem.

Pierwszy w Polsce podręcznik, którego styl odzwierciedla nowatorski sposób nauczania geriatrii, oparty na koncepcji medycyny „przyłóżkowej”, zorientowanej na pacjencie. Podręcznik konfrontuje Czytelnika z praktycznym sposobem podejścia do pacjenta geriatrycznego dając jednocześnie możliwość zrozumienia patofizjologicznych uwarunkowań podejmowanych interwencji. Szeroka i złożona problematyka wielochorobowości w geriatrii, przedstawiona przez wybitnych ekspertów europejskich przez pryzmat wielowymiarowej analizy wszystkich aspektów starzenia, nie odchodzi jednak od praktyki zawsze wracając do „przyłóżkowego” podejścia geriatrycznego. Główną siłą książki - opublikowanej pod patronatem European Union Geriatric Medicine Society (EUGMS) jest jej praktyczny charakter. W obliczu obecnej sytuacji demograficznej jest to propozycja nie tylko dla studentów medycyny, ale wszystkich lekarzy i innych specjalistów, którzy w codziennej praktyce spotykają się z trudnym pacjentem geriatrycznym, który nie zawsze mieści się w „utartych” sposobach postępowania diagnostyczno-terapeutycznego.

W podręczniku opisano problemy w leczeniu schorzeń kardiologicznych, zagadnienia reumatologiczne, nefrologiczne oraz ważne problemy geriatryczne, takie jak depresja, majaczenie, otępienie, upadki i zespół słabości. Przedstawiono też kwestie dotyczące farmakoterapii (polipragmazja). Autorzy odnieśli się także do trudności związanych z przygotowaniem chorych w podeszłym wieku do zabiegu operacyjnego oraz do zagadnienia obciążenia opiekuna osób starszych. W uzupełnieniu znalazły się też problemy dermatologiczne. Podręcznik może być przydatny w codziennej pracy lekarzy różnych specjalności, na co dzień sprawujących opiekę nad osobami starszymi, zarówno w środowisku domowym, jak i w instytucjach opiekuńczych.

Pierwsza na rynku wydawniczym publikacja łącząca tematykę opieki długoterminowej i geriatrycznej. Autorzy, znani i cenieni specjaliści, zwracają uwagę na odrębności postępowania u osób starszych objętych tą formą opieki w zakresie funkcjonowania fizycznego i psychicznego. Podkreślają jak istotna jest praca zespołowa integrująca różne formy opieki (wielodyscyplinarność), dzięki czemu można dostrzec złożone potrzeby pacjentów, a także ich opiekunów. Podręcznik adresowany jest do szerokiego grona odbiorców: pielęgniarek, opiekunów, lekarzy, a także innych specjalistów zajmujących się przewlekle chorymi osobami w ramach domowej opieki długoterminowej oraz w placówkach opiekuńczych, tj. w zakładach opiekuńczo-leczniczych, pielęgnacyjno-opiekuńczych i domach opieki. Katarzyna Szczerbińska – profesor dr hab. n. med. na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie, od 2012 roku pełniący funkcję kierownika Pracowni Badań nad Starzejącym się Społeczeństwem w Katedrze Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej UJCM. Lekarz medycyny, specjalista geriatra, badacz i nauczyciel akademicki od ponad 35 lat zajmuje się geriatrią i gerontologią, współpracuje w licznych międzynarodowych projektach badawczych i edukacyjnych skupiających się na zagadnieniach poprawy jakości opieki geriatrycznej i długoterminowej nad osobami starszymi. Jest autorem ponad 250 recenzowanych pełnotekstowych publikacji naukowych, w tym współautorem 21 monografii i współredaktorem ponad 30 podręczników, w większości anglojęzycznych. Grażyna Puto –adiunkt na Wydziale Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie. Doktor nauk medycznych, specjalista w zakresie pielęgniarstwa geriatrycznego. Autor i współautor licznych prac naukowych z zakresu geriatrii i pielęgniarstwa geriatrycznego oraz rozdziałów w podręcznikach dla studentów. Posiada wieloletni staż pracy jako pielęgniarka z osobami starszymi, prowadzi wykłady, ćwiczenia oraz zajęcia praktyczne dla studentów pielęgniarstwa z przedmiotu geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne.

Publikacja stanowi kompendium wiedzy geriatryczno-gerontologicznej. Jest szczegółowym i wielodziedzinowym opracowaniem zbiorowym, ujmującym w jedną całość najważniejsze problemy dotyczące populacji osób starszych. Charakteryzuje się holistycznym ujęciem problemu starzenia się społeczeństwa. Książka adresowana jest do osób, które w swojej pracy mają styczność z osobami starszymi - do lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów, psychologów, specjalistów zdrowia publicznego, opiekunów osób starszych. Będzie również przydatna dla studentów kierunków medycznych, psychologicznych i społecznych, a także dla słuchaczy studiów podyplomowych czy uczestników różnego rodzaju kursów, szkoleń oraz warsztatów.

Kompendium wiedzy z zakresu opieki nad osobami starszymi. W podręczniku przedstawiono aktualne wiadomości dotyczące wybranych aspektów starzenia się, leczenia i pielęgnowania. Opisano również zagadnienia funkcjonowania w społeczeństwie i zaprezentowano wybrane aspekty rehabilitacji oraz zasady dietoterapii u osób w starszym wieku. Rozwój nauk medycznych i nauk o zdrowiu wymaga ustawicznego doskonalenia i dokształcania się w każdym zawodzie medycznym. Aby spełnić oczekiwania Czytelników Redaktorzy Naukowi zaprosili do współpracy w tworzeniu podręcznika: lekarzy specjalistów, pielęgniarki, nauczycieli akademickich, psychologów, fizjoterapeutów, dietetyka, którym tematyka opieki geriatrycznej jest bardzo bliska. Autorzy dołożyli starań, aby wiedza zawarta w podręczniku była jak najbardziej aktualna i praktyczna oraz przedstawiona w dostępny sposób, co pozwoli łatwiej zrozumieć trudne zagadnienia związane z leczeniem, opieką i pielęgnacją osób w najstarszej grupie wiekowej. Nadrzędnym celem podręcznika jest przygotowanie studentów pielęgniarstwa i innych kierunków wydziałów nauk o zdrowiu i nauk medycznych do sprawowania profesjonalnej opieki i pielęgnacji osób w podeszłym wieku w zdrowiu i chorobie.

Starość to naturalny i nieuchronny etap ludzkiej egzystencji, związanej ze zmianami fizycznymi organizmu, wychodzeniem z niektórych ról społecznych – zwłaszcza związanych z życiem zawodowym i koniecznością wchodzenia w nowe role. Forma i treść tych nowych ról jest konsekwencją kulturowych pojęć starości i wpisane są w procesy starzenia, a dotyczą specyficznych zasobów konkretnych ludzi w wieku senioralnym, ich psychicznych i fizycznych możliwości wpływania na własne, zmieniające się życie. Oblicza starości mogą być zatem bardzo różne, stwarzając pewne podsumowanie nie tylko wcześniejszych etapów życia, ale również adaptacji do wejścia w okres senioralny. W tym czasie mogą też wystąpić nieprzewidziane okoliczności, związane z sytuacją rodzinną lub stanem zdrowia. Wiedza i płynące z praktyki społecznej doświadczenia pokazują, że potencjał człowieka zależy nie tylko od jego własnych zasobów kulturowych, edukacyjnych czy ekonomicznych. Realizacja podmiotowości seniora w znacznym stopniu uzależniona jest od właściwej dla danego społeczeństwa kultury starości, która będąc nieuniknionym faktem funkcjonowania społeczeństwa determinuje sposób postrzegania oraz oceniania własnej i cudzej starości w aspekcie fizycznym, psychicznym oraz intelektualnym. W obliczu wzrastającej liczby osób starszych w poszczególnych państwach, w tym także w Polsce, tematyka senioralna staje się coraz częstszym przedmiotem badań i analiz naukowych. Przedmiotem monografii jest problematyka teoretyczno-badawcza związana z funkcjonowaniem osób starszych, a szczególnie postawy społeczeństwa wobec osób starszych. Doświadczenie i mądrość życiowa to największe atuty starości. Warunkują one zasadnicze funkcje oraz oczekiwania społeczne, formułowane pod adresem osób starszych. Postrzeganie starości, jej znaczenie i rola w społeczeństwie zależą między innymi od ogólnie przyjętej hierarchii wartości. Liczne badania wskazują, że tam, gdzie wysoko ceni się rozum i doświadczenie, starość jest także ceniona i szanowana. Natomiast tam, gdzie dominuje kult ciała i wartości witalne, największe znaczenie przypisuje się młodości.

Współczesne zainteresowania problematyką starości wiążą się z faktem postępującego dość dynamicznie starzenia się społeczeństwa i zwiększającego się udziału osób starszych w ogólnej strukturze społecznej. Brak jest jednak jednoznacznego stanowiska w zakresie kryteriów określających początki starości. Wydłużająca się średnia długość życia człowieka, która jest spowodowana jego indywidualnym tempem starzenia, a także różnymi objawami starości zarówno w wymiarze biologicznym, jak i psychospołecznym nie sprzyja jednoznacznemu określeniu początku starości. Wchodzenie człowieka w okres starości nie oznacza stabilizacji rozwojowej, daje zrozumienie poczucia sensu własnego życia, poczucie spełnienia, satysfakcji i zadowolenia, ale stawia także kolejne zadanie związane z tym okresem życia, w tym również problemy związane z ograniczeniami i trudnościami. Do sytuacji dość trudnych tego okresu zalicza się obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej, utratę osób bliskich, utratę dotychczasowego statusu zawodowego, społecznego i ekonomicznego, zmniejszenie poczucia znaczenia i przydatności w grupie, zwłaszcza zmianę perspektywy czasowej, w tym zbliżająca się perspektywę śmierci, a także zależność od innych ludzi czy też instytucji świadczących usługi dla osób starszych. Proces psychospołecznego funkcjonowania osób w podeszłym wieku, jak również adaptacji do starości jest w znaczącym stopniu zróżnicowany. Wydaje się, że zasadniczym czynnikiem wpływającym na jakość procesów starzenia i przystosowania się do starości jest pozytywna lub też negatywna ocena bilansu własnego życia. Efektywna adaptacja do starości polega między innymi na radzeniu sobie z problemami codziennymi, zdolności sprawowania kontroli nad procesem starzenia się, jak również dbałości o jakość życia w warunkach doświadczania utraty wielu wartości. Pozytywna postawa, optymistyczne patrzenie na ten okres życia, dotyczące zarówno własnej starości, jak i innych ludzi w znacznym stopniu może przyczynić się do czerpania satysfakcji z życia. Ważnym elementem tego okresu są też więzi międzypokoleniowe. Wydaję się, że dzisiejsze czasy charakteryzujące się szybkim rozwojem techniki oraz dużym tempem naszego życia, nie zawsze sprzyjają docenianiu doświadczeń zdobywanych z wiekiem. W aktualnej rzeczywistości, gdzie głównie stawia się na młodość można mieć wrażenie, że ludzie w starszym wieku są zbędni, a czasami dość kłopotliwi i w wielu przypadkach odsuwa się ich od życia zawodowego i społecznego. A przecież oni mogą być wartościowymi przekaźnikami kultury, tradycji, wiedzy, obyczajów i mądrości życiowej. Należy więc często stawiać sobie pytanie – co należy robić, aby tym osobom chciało się dalej żyć i mieć satysfakcję z tego życia? Problematyka starzenia powinna zmuszać nas do prowadzenia wszechstronnych badań nad tym nieodłącznym dla każdego człowieka etapem życia. Monografia poświęcona jest opisowi życia ludzi starszych i analizie form wsparcia i pomocy osobom w wieku senioralnym. Autorami poszczególnych rozdziałów są przedstawiciele ośrodków naukowych Polski, Białorusi, Rosji i Turcji. Celem jaki przyświecał autorom poszczególnych tekstów i opracowań była nie tylko próba przybliżenia problematyki starzenia się społeczeństwa, ale także pobudzenia czytelnika do refleksji nad własnym życiem i sposobem przygotowania się do tego etapu, który przypisany jest każdemu – obecnie albo w przyszłości, i stanowi jeden z okresów, w którym realizowane zadania i czerpanie satysfakcji zależą w znacznym stopniu od dojrzałości i mądrości życiowej.