Zmieniająca się rzeczywistość administracyjna koreluje z wieloma obszarami, a wśród nich priorytetowe znaczenie ma bezpieczeństwo wewnętrzne. Zapewnianie i kształtowanie bezpieczeństwa wewnętrznego odbywa się w dużej mierze przez podmioty publiczne. Efektywność wykonywania przez nie zadań ma realny wpływ na eliminowanie lub neutralizowanie zagrożeń. Jednocześnie pozytywne i negatywne skutki niektórych zmian związanych z ewolucją podmiotów administracji publicznej są widoczne dopiero w perspektywie długoterminowej, stąd konieczność ciągłej ewaluacji i reagowania w razie dostrzeżenia nieprawidłowości. W niniejszej monografii, jak również w innych opracowaniach naukowych można dostrzec wieloaspektowy charakter bezpieczeństwa wewnętrznego. Celem monografii jest analiza wybranych obszarów bezpieczeństwa wewnętrznego na tle ewolucji podmiotów administracji publicznej. Redaktor naukowy podjął współpracę z autorami specjalizującymi się w różnych obszarach bezpieczeństwa, wśród których znajdują się także doświadczeni praktycy.

Monografia dotyczy decentralizacji fiskalnej i jej ograniczającej roli w procesach rozrastania się sektora publicznego, które określa się Lewiatanem. Nawiązano w niej do tzw. hipotezy Lewiatana sformułowanej przez J. M. Buchanana w odniesieniu do zdecentralizowanych struktur finansów publicznych. Przedmiotem rozważań są procesy decentralizacji fiskalnej w szerokim ujęciu: ekonomicznym, politycznym, administracyjnym, socjologicznym i przestrzennym. Analizy oparto w dużym stopniu na dorobku federalizmu fiskalnego. Celem publikacji jest pogłębienie dorobku teoretycznego w zakresie wykorzystania procesów decentralizacji jako mechanizmu hamowania niebezpiecznego zjawiska Lewiatana. Dokonano również przeglądu dotychczasowych badań empirycznych oraz zweryfikowano pozytywnie podstawową hipotezę badawczą mówiącą, iż decentralizacja fiskalna oparta na wypracowanych w doktrynie finansów publicznych założeniach jakościowych ma pozytywny wpływ na efektywność sektora publicznego oraz ogranicza państwo Lewiatana. W opracowaniu uwzględniono współczesne wyzwania procesów decentralizacji fiskalnej, takie jak koncepcja ESG (Environmental – Social – Governance) oraz długookresowe konsekwencje pandemii. Rozważania mają charakter interdyscyplinarny i kończą się propozycją włączenia procesów decentralizacji fiskalnej do nowego paradygmatu finansów zrównoważonych.

Etyczny kontekst działania nabiera coraz większego znaczenia w teorii i praktyce finansów. W publikacji podjęto więc próbę przedstawienia niezwykle ważnych aspektów etycznego wymiaru funkcjonowania różnych podmiotów życia gospodarczego, będących w relacjach z gospodarstwami domowymi. Impulsem do przygotowania książki była też analiza literatury przedmiotu, w której wykazano, że o ile powstaje coraz więcej pojedynczych artykułów na temat etyki w finansach, o tyle stosunkowo nieliczne publikacje są w całości poświęcone tej problematyce. W rozdziałach niniejszej monografii, opisujących przestrzeń etyczną powiązaną z procesami finansowymi, przyjęto perspektywę poznawczą, wyprowadzoną z teorii etyki biznesu, relacji świadczeniodawca usługi finansowej - świadczeniobiorca (osoba indywidualna). Książka jest adresowana do szerokiego grona Czytelników, m.in. do studentów uczelni ekonomicznych, praktyków, osób pragnących poszerzyć swoją wiedzę na temat etyki procesów finansowych, a także do członków gospodarstw domowych, którzy mając świadomość etycznych problemów w relacjach z instytucjami, będą mogli lepiej zarządzać finansami osobistymi.

Publikacja „Finanse publiczne” została wydana w ramach Prac Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Stanowi dorobek studiów teoretycznych i empirycznych pracowników naukowych najważniejszych ośrodków naukowych działających w Polsce. Problematyka podjęta w poszczególnych opracowaniach w sposób kompleksowy prezentuje aktualny stan wiedzy niezbędnej w pracy specjalistów z zakresu administracji i finansów publicznych, finansów sektora bankowego, ubezpieczeniowego oraz finansów przedsiębiorstw. Część publikacji poświęcono prezentacji wyników badań w zakresie zadłużania samorządów lokalnych, zarządzania dochodami oraz wydatkami budżetów gmin, powiatów i województw. Zagadnienia związane z polityką fiskalną poruszone są również w opracowaniach dotyczących efektywności sektora publicznego, konstrukcji podatkowych, funkcjonowania aparatu skarbowego, wydatków budżetowych czy też systemów emerytalnych. Równie aktualna jest część publikacji dotycząca funkcjonowania i nadzoru sektora bankowego i ubezpieczeniowego.

Publikacja „Finanse publiczne” została wydana w ramach Prac Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Poszczególne jej części stanowią dorobek pracowników naukowych najbardziej liczących się w Polsce ośrodków naukowych. Zawarte w niej opracowania odnoszą się do stosunkowo szerokiego spektrum problemów naukowo-badawczych związanych z finansami publicznymi i polityką fiskalną. Poszczególni autorzy prezentują wyniki swoich badań teoretycznych i empirycznych w zakresie zarządzania dochodami i wydatkami budżetu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, zarówno w kontekście reformy finansów publicznych, efektywności i zadłużenia sektora publicznego, reformy systemu emerytalnego, jak i rozwoju inwestycji infrastrukturalnych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego i absorpcji funduszy pochodzących z Unii Europejskiej. W opracowaniu tym poruszono także zagadnienia dotyczące polityki podatkowej i systemu podatkowego oraz funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych.

Najnowsza i kompletna publikacja z zakresu finansów publicznych na polskim rynku. Książka przygotowana została na podstawie cieszącego się od lat niesłabnącym zainteresowaniem podręcznika „Finanse publiczne. Teoria i praktyka” autorstwa prof. Stanisława Owsiaka. Autor w nowym podręczniku: •zaprezentował aktualne trendy w nauce i praktyce finansów publicznych, takie jak: teoria dóbr publicznych, teoria wyboru publicznego, programowanie i planowanie budżetowe, budżet zadaniowy, metody analizy nierównowagi finansów publicznych, •scharakteryzował funkcjonowanie systemu finansów publicznych w Polsce podbudowane danymi empirycznymi, •uwzględnił najnowsze zmiany w systemie finansów publicznych na skutek kryzysu - rozważania są osadzone w prawnych i instytucjonalnych podstawach Unii Europejskiej takich jak: Semestr Europejski, Pakt fiskalny, Europejski Mechanizm Stabilności. Ogromną zaletą podręcznika jest interdyscyplinarne ujęcie finansów publicznych - ekonomia, zarządzanie, prawo, socjologia, psychologia, nauki o polityce. Książka jest adresowana do studentów ekonomii, finansów, administracji i prawa studiów licencjackich i magisterskich, słuchaczy studiów doktoranckich oraz studiów podyplomowych. Ze względu na to, że publikacja zawiera wiele najnowszych refleksji teoretycznych, syntezę doświadczeń z finansami publicznymi w ostatnich dekadach, w tym latach kryzysu finansowego, powinna spotkać się z zainteresowaniem ekonomistów.

Oddajemy Państwu do rąk publikację Finanse publiczne, która została wydana w ramach Prac Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Poszczególne jej części stanowią dorobek pracowników naukowych z najbardziej liczących się w Polsce ośrodków naukowych. Publikacja ta stanowi zbiór opracowań poświęconych rozważaniom, które odnoszą się do wielu problemów naukowo-badawczych związanych z finansami publicznymi i polityką fiskalną zarówno w Polsce, jak i w krajach Unii Europejskiej. Autorzy prezentują tu wyniki przeprowadzonych przezeń badań teoretycznych i empirycznych w zakresie zarządzania dochodami i wydatkami budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego, polityki podatkowej państwa wobec przedsiębiorstw, efektywności i zadłużenia sektora publicznego w dobie kryzysu finansowego oraz jego implikacji dla sektora bankowego i ubezpieczeń społecznych. Niniejsze opracowanie zawiera ponadto artykuły poruszające kwestie dotyczące instrumentów finansowego wsparcia działalności przedsiębiorstw, prorozwojowego wykorzystania funduszy pochodzących z Unii Europejskiej oraz funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych. Książka adresowana jest do środowisk naukowych i studentów wyższych uczelni oraz osób, które w praktyce zajmują się finansami publicznymi na szczeblu centralnym lub samorządowym.

Polecamy książkę, która jest jak bardzo dobra multiwitamina. Dostarcza kompleksowego wsparcia osobom, które chcą poznać świat finansów i funkcjonować w tym świecie, a zatem jest wsparciem dla szerokiego grona czytelników. Kompleksowość wiąże się z szerokim spektrum poruszanych zagadnień: od finansów osobistych po finanse międzynarodowe, od finansów publicznych po finanse przedsiębiorstw, od prostych instrumentów finansowych, jak czek, po te notowane na giełdach papierów wartościowych. Co ważne, zagadnienia te przedstawiono w świetnie przyswajalnej pigułce. Przyswajalność tej pigułki wynika z formy i języka przekazu. Czytelnik znajdzie tu przejrzyste definicje i liczne przykłady oraz ilustracje. Znajdzie też zadania, które umożliwią mu weryfikację zdobytej wiedzy. Choć podręcznik był tworzony z myślą o młodzieży przygotowującej się do Ogólnopolskiej Olimpiady Wiedzy o Finansach „Finansomania”, z pewnością będzie też wsparciem dla wielu innych czytelników i poszerzy grono finansomaniaków.

W marcu 2020 roku Polska zatrzymała się na chwilę. Z pewnym niedowierzaniem przyglądaliśmy się rozwojowi pandemii COVID-19. Gospodarki narodowe stanęły przed wieloma wyzwaniami. Początkowo zawiodła logistyka, brakowało środków ochrony osobistej, środków dezynfekcyjnych, respiratorów. Potem zabrakło pracy, bo zamknięto niektóre punkty usługowe. Ograniczono dostęp do placówek ochrony zdrowia, placówek kulturalnych, zakładów pracy, urzędów. Pandemia wstrząsnęła gospodarkami narodowymi na tyle mocno, że można mówić o wpadnięciu tych gospodarek w kryzys pandemiczny, zwany też kryzysem COVID-19 i kryzysem 2020+. Aktualność problematyki skłoniła autorów do przygotowania opracowań, poprzez które włączają się w nurt dyskusji nad funkcjonowaniem gospodarki w cieniu pandemii. Publikacja jest adresowana do wszystkich osób zajmujących się problematyką funkcjonowania gospodarki w warunkach pandemii COVID-19, zwłaszcza do pracowników naukowych oraz tych odbiorców, którzy interesują się wpływem pandemii na życie społeczno-gospodarcze w Polsce.

Wiedza o procesach i zjawiskach tworzących gospodarkę finansową w samorządzie terytorialnym jest nadal mało stabilna i w wielu miejscach niepełna. Realna gospodarka finansowa samorządu stanowi odbicie procesu zaspokajania potrzeb społecznych w kontekście rozwoju jednostki samorządowej. Odbywa się to dzięki procesom zarządzania publicznego, w celu dokonania przekształceń gospodarczych dla poprawy warunków życia mieszkańców. Obecnie funkcjonujący system finansowy samorządu terytorialnego zawiera dużo ułomności i dysfunkcji. Ich konsekwencją jest przede wszystkim niedobór środków, wynikający m.in. z braku przestrzegania zasady adekwatności i potencjalnego zagrożenia stabilności finansów samorządowych. Uzasadnia to konieczność przebudowy finansów samorządu w Polsce w kierunku zmian systemowych i usprawniających. Na potrzebę tego wskazują prawie wszyscy specjaliści zajmujący się zagadnieniami finansów samorządowych z teoretycznego i praktycznego punktu widzenia. Celem opracowania jest specyfikacja podstawowych problemów i wyzwań w dziedzinie finansów lokalnych, identyfikacja czynników determinujących przebieg gospodarki finansowej oraz zaproponowanie zbioru rozwiązań zwiększających efektywność formułowanych ocen finansowych.

Niniejsza publikacja jest kolejnym zeszytem dziedzinowym poświęconym naukom o finansach. Składa się z dziewiętnastu tekstów ujętych w trzy bloki tematyczne poświęcone kolejno: - finansom publicznym i rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych, - pośrednictwu finansowemu i rynkom finansowym, - finansom przedsiębiorstw, rachunkowości i analizie finansowej. Cztery teksty pierwszego bloku tematycznego dotyczą zagadnień podatkowych, konsolidacji finansów publicznych w drodze likwidacji niektórych funduszy celowych (gminnych i powiatowych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej) oraz wyceny aktywów w jednostkach budżetowych. Drugi blok obejmujący pięć tekstów prezentuje różnorodną tematykę, odnoszącą się do wpływu zróżnicowania modeli ładu korporacyjnego na decyzje inwestorów na rynku kapitałowym, wpływu monotoniczności zmian zysków spółek na ich wycenę giełdową, wykluczeń finansowych, zasad wyceny bankowych rezerw na straty kredytowe oraz wybranych aspektów wyceny instrumentów finansowych. Trzeci najbardziej obszerny, liczący dziesięć tekstów blok zawiera po dwa teksty poświęcone odpowiednio zasobom niematerialnym i wykorzystaniu rachunku kosztów w procesie zarządzania przedsiębiorstwem oraz tekst o pomiarze historycznym i prospektywnym w świetle zasady wiernego obrazu. W bloku tym znajdują się również interesujące opracowania o czynnikach kształtujących zróżnicowanie krajowych modeli rachunkowości, cenie transferowej, nadzorze publicznym nad działalności biegłych rewidentów i firm audytorskich, sprawozdawczości finansowej i roli venture capital w kreowaniu wartości firmy.

Przekazując do rąk Czytelników kolejny tom „Nauk o Finansach”, pragniemy zwrócić uwagę na trzy artykuły z bloku tematycznego Finanse publiczne. Wszystkie trzy opracowania obejmują zagadnienia z zakresu sektora samorządowego. Obecnie funkcjonowanie tego sektora poddawane jest istotnym zmianom, co związane jest z koncepcją nowego zarządzania publicznego, dzięki której zarządzanie zasobami finansowymi nabrało nowego znaczenia. Tak istotne zmiany nie dotyczą zagadnień z finansów przedsiębiorstw, ale w prezentowanych artykułach pojawią się nowe spojrzenia, które uwzględniają filozofię zrównoważonego rozwoju oraz nowe metody do właściwej wyceny i oceny przedsiębiorstw. Nasi wierni Czytelnicy z pewnością zauważą, że w każdym tomie tego czasopisma pojawiają się artykuły z tematyki rynków finansowych i pośrednictwa finansowego. Innowacyjne zjawiska, które można zaobserwować na tych rynkach, prowokują naukowców do ich analizy, co ma miejsce w trzech opublikowanych opracowaniach, które Państwu polecamy. Mamy nadzieję, że wszystkie artykuły spełnią oczekiwania Czytelników i okażą się interesującą lekturą.

Celem monografii jest próba identyfikacji wpływu pandemii oraz rozwoju gospodarki cyfrowej na skalę i formę oszustw związanych z VAT, szczególnie w transakcjach transgranicznych z wykorzystaniem konstrukcji „znikającego przedsiębiorcy /podatnika”. Charakterystyce i ocenie poddano także podejmowane w Polsce oraz z inicjatywy UE działania zmierzające do uproszczenia i uszczelnienia poboru tego podatku. Rozważania skoncentrowano na aspektach fiskalnych i nowych tendencjach oszustw związanych z VAT (część pierwsza) oraz kwestiach normatywnych tych oszustw i podejmowanych przeciwko nim inicjatywach (część druga). Przyjęty podział nie ma charakteru dychotomicznego, gdyż przedstawione zagadnienia wzajemnie się przenikają i warunkują, pozwolił jednak wyeksponować wpływ pandemii i gospodarki cyfrowej na funkcjonowanie podatników VAT, w tym także tych nieuczciwych, oraz organów podatkowych wymierzających, pobierających i uszczelniających ten podatek.

Celem rozprawy jest ocena przydatności podatku od wartości dodanej, jako formy opodatkowania konsumpcji, do realizacji funkcji fiskalnych i pozafiskalnych oraz ustalenie, jak przerzucalność tego podatku wpływa na te funkcje. Celem części empirycznej jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, na kogo, w jakim zakresie i w którym momencie przerzucany jest ciężar podatku od towarów i usług. W rozprawie analizowane są trzy kierunki przerzucalności – na konsumentów, pracowników i dawców kapitału. Problem przerzucalności jest niezwykle aktualny i złożony, wymaga uwzględnienia międzydyscyplinarnych obszarów wiedzy. Autor porusza się po nich z łatwością, przystępnie przedstawiając je czytelnikowi.

Monografia obejmuje aktualne zagadnienia z zakresu polskiego, unijnego i międzynarodowego prawa podatkowego. W pierwszej części książki rozważania koncentrują się na procedurach, instytucjach i instrumentach podatkowych już zaimplementowanych. Druga część dotyczy niedawno wprowadzonych rozwiązań podatkowych lub parapodatkowych, których skutki dla gospodarki lub społeczeństwa dopiero w przyszłości będą odczuwalne, bądź propozycji rozwiązań podatkowych. Niektóre z poruszanych tematów są obecne w dyskursie naukowym od wielu lat, jednak nie zostały wyczerpane ani nie osiągnięto w ich zakresie konsensusu (np. podatek katastralny czy opodatkowanie ekologiczne) lub dane rozwiązanie ma charakter koncepcyjny w Polsce, podczas gdy w innych państwach zostało już wdrożone (np. podatek od transakcji finansowych). Publikacja jest adresowana do osób zainteresowanych aktualnymi wyzwaniami i trendami w opodatkowaniu na poziomie krajowym, europejskim i światowym, w tym studentów kierunków prawnych i ekonomicznych.

Finanse publiczne i ubezpieczenia społeczne są przedmiotem stałego zainteresowania zarówno ekonomistów, finansistów, jak i opinii publicznej, a chroniczna nierównowaga w finansach publicznych, w tym w budżecie państwa, stanowi jeden z poważniejszych problemów, z którymi boryka się polska gospodarka. Dostrzegamy, że coroczne występowanie deficytów w całym sektorze finansów publicznych, a co za tym idzie - powiększanie się ogólnego długu państwa, tworzy potrzeby pożyczkowe państwa. Jeśli deficyt budżetowy ma charakter chroniczny (jak to jest w przypadku Polski), potrzeby pożyczkowe wynikają nie tylko z nierównowagi pomiędzy dochodami i wydatkami budżetowymi w danym roku (potrzeby pożyczkowe netto), ale również z konieczności spłaty zaciągniętego w latach poprzednich długu publicznego (potrzeby pożyczkowe brutto). W rozwiniętych krajach istnienie różnego rodzaju zabezpieczeń społecznych jest dla ich obywateli oczywistością. Mało które państwo pozostawia zabezpieczenie skutków ryzyka socjalnego tylko w gestii indywidualnych decyzji członków społeczeństwa. Chcąc zabezpieczyć się przed wystąpieniem różnych rodzajów ryzyka, takich jak choroba, starość czy śmierć, obywatele opłacają składki na ubezpieczenie społeczne, które dają gwarancję ochrony ubezpieczeniowej. W monografii pokazano finansowe aspekty funkcjonowania powszechnego systemu ubezpieczenia społecznego w Polsce, który obejmuje ubezpieczenie: emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe. System ten nie jest doskonały, a proces starzenia się społeczeństwa nie ułatwia jego funkcjonowania, a wręcz przeciwnie, niesie za sobą kolejne wyzwania dla rządzących. Książka stanowi solidne kompendium wiedzy z zakresu finansów publicznych państwa i samorządu, jak też ubezpieczeń społecznych, którego treści nie powinny być obce żadnemu obywatelowi. Skierowana jest do szerokiego grona odbiorców, w tym pracowników administracji publicznej, pracowników administracji skarbowej oraz studentów na kierunkach ekonomii, zarządzania, finansów i rachunkowości.

Zmiany w systemie podatkowo-składkowym zaimplementowane w ramach programu społeczno-gospodarczego Polski Ład mają istotne znaczenie w ujęciu mikro- i makroekonomicznym oraz w perspektywie krótko- i długookresowej. Wpływają zarówno na wysokość i podział dochodów podatników, jak i na finanse oraz samodzielność finansową podmiotów sektora finansów publicznych. W monografii zmiany te i ich skutki są identyfikowane i oceniane w trzech perspektywach poznawczych: prawnej, finansowej i ekonomicznej.